Sở Xây dựng TP.HCM: Cho thuê trọ không bắt buộc lập doanh nghiệp

Ông Lý Thanh Long, Chánh văn phòng Sở Xây dựng TP.HCM trả lời tại họp báo về tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn TP chiều 8/8. Ảnh: Thành Nhân.

Trả lời Tri Thức - Znews tại họp báo về tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn TP.HCM chiều 8/8, ông Lý Thanh Long, Chánh văn phòng Sở Xây dựng TP.HCM cho biết theo khoản 3, 4 Điều 9 của Luật Kinh doanh bất động sản 2023, cá nhân kinh doanh bất động sản quy mô nhỏ không phải thành lập doanh nghiệp.

Tổ chức, cá nhân cho thuê nhà trọ dưới mức quy mô nhỏ thì không phải tuân thủ các quy định của Luật này nhưng phải kê khai nộp thuế theo quy định.

Đảm bảo công bằng cho các bên cho thuê, người thuê

Ông Long cho biết mức quy mô nhỏ đã được quy định tại Điều 7 Nghị định số 96/2024/NĐ-CP ngày 24/7 của Chính phủ, tức không thuộc trường hợp phải lập dự án đầu tư; không thuộc trường hợp có giá trị quá 300 tỷ đồng trên một hợp đồng và có số lần giao dịch quá 10 lần trong một năm (trường hợp giao dịch 1 lần trong một năm thì không tính giá trị).

Theo đó, ông Long khẳng định việc xây dựng nhà ở riêng lẻ có mục đích cho thuê trọ là một hoạt động kinh doanh bất động sản quy mô nhỏ.

Hoạt động kinh doanh bất động sản quy mô nhỏ mà cụ thể là cho thuê trọ không bắt buộc phải thành lập doanh nghiệp

Ông Lý Thanh Long, Chánh văn phòng Sở Xây dựng TP.HCM

"Theo các quy định pháp luật nêu trên, liên quan đến hoạt động kinh doanh bất động sản quy mô nhỏ mà cụ thể là cho thuê trọ không bắt buộc phải thành lập doanh nghiệp.

Còn việc kê khai đóng thuế khi có phát sinh thu nhập là quy định bắt buộc đối với tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh", ông Long nhấn mạnh.

Ngoài ra, ông cho biết Luật Kinh doanh bất động sản 2023 cũng đã quy định cụ thể quyền của bên cho thuê nhà ở (khoản 2 Điều 18), nghĩa vụ của bên cho thuê nhà ở (khoản 1 Điều 19), quyền của bên thuê nhà ở (khoản 3 Điều 20), nghĩa vụ của bên thuê nhà ở (khoản 1,4 Điều 21). Nghị định số 96 của Chính phủ cũng ban hành mẫu hợp đồng thuê nhà ở (Phụ lục II).

"Những việc này đã tạo sự bình đẳng cho cả bên cho thuê và bên thuê; bình đẳng cho các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động kinh doanh cho thuê", ông nói.

Hiện tại, Sở Xây dựng TP.HCM cũng đã có Tờ trình 6510 ngày 19/7 báo cáo UBND TP dự thảo Đề cương Đề án Quản lý, hỗ trợ nhà ở riêng lẻ có mục đích cho thuê trọ trên địa bàn. Theo bà Lê Thị Loan, Phó trưởng Phòng Tổ chức cán bộ, Sở Xây dựng TP, mục tiêu tiên quyết của đề án này nhằm bảo vệ an toàn tính mạng cho người dân.

Đặc biệt, một sản phẩm kỳ vọng của Đề án là dữ liệu nhà trọ an toàn, cung cấp đầy đủ thông tin trên app mobile, hỗ trợ cả người thuê và người cho thuê, đáp ứng cung - cầu cho thuê trọ, góp phần hạn chế việc tăng giá cho thuê do thiếu thông tin hoặc thông tin bất cân xứng.

Siết quy định tối thiểu với nhà trọ là cần thiết

Bà Loan khẳng định việc xây dựng và thực hiện đề án này là cần thiết. Kết quả kiểm tra, khảo sát của Sở Xây dựng vào năm 2022 cho thấy có khoảng 60.500 công trình nhà trọ tư nhân đang kinh doanh trên địa bàn TP, với tổng số 560.220 phòng trọ, khoảng hơn 1,4 triệu người đang thuê.

"Hầu như toàn bộ đã được người dân xây dựng, có tình trạng sai phép (đối với dãy phòng cho thuê độc lập) hoặc tự ý chuyển đổi loại hình từ nhà ở riêng lẻ sang cho thuê trọ (tự ngăn chia từng phòng, tăng quy mô số lượng người sinh hoạt, lưu trú lên gấp nhiều lần nhưng chưa được cơ quan quản lý chuyên ngành về an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC) xem xét, xét duyệt, nghiệm thu đưa vào sử dụng", đại diện Sở Xây dựng TP cho biết.

Bà Lê Thị Loan, Phó trưởng Phòng Tổ chức cán bộ, Sở Xây dựng TP.HCM tại họp báo chiều 8/8. Ảnh: Thành Nhân.

Bên cạnh đó, cơ quan này cũng nhận thấy có khoảng trống pháp lý trong thực tiễn quản lý Nhà nước.

Cụ thể, hiện trong quy định về quản lý trật tự xây dựng chưa có chế tài xử phạt đối với các trường hợp tự thay đổi nội thất bên trong như cải tạo, ngăn chia không gian thành phòng cho thuê của công trình nhà ở riêng lẻ.

Về quản lý kinh doanh, Sở Xây dựng TP.HCM khẳng định việc kinh doanh nhà trọ, phòng trọ là ngành nghề phải có đăng ký kinh doanh; cho dù cá nhân kinh doanh nhà trọ quy mô nhỏ, doanh thu thấp cũng phải đăng ký kinh doanh dưới hình thức hộ kinh doanh cá thể.

Tuy nhiên, thực tế vẫn tồn tại với số lượng lớn hộ gia đình, cá nhân kinh doanh riêng lẻ, tự phát, cho sinh viên, người lao động thuê trọ để tăng thu nhập nhưng không đăng ký kinh doanh và ảnh hưởng nhất định đến số thu thuế tại mỗi địa phương.

Mặt khác, theo quy định liên quan nhà ở và xây dựng, nhà ở riêng lẻ có chiều cao từ 6 tầng trở xuống có hoặc có không quá 1 tầng hầm thì không bắt buộc áp dụng Quy chuẩn 06:2021/BXD mà thực hiện theo hướng dẫn riêng, phù hợp cho từng đối tượng nhà và khu dân cư. Hiện nay, TP.HCM chưa có hướng dẫn riêng này.

"Trong khi đó, thực tế báo động là sự an toàn của người dân sinh sống trong khu trọ không đảm bảo cả về PCCC; vệ sinh môi trường; an toàn nước sinh hoạt; điều kiện kinh doanh phòng trọ và kinh doanh các lĩnh vực khác...; bên cạnh đó, còn có khoảng trống trong quản lý nhà nước lĩnh vực PCCC; trật tự xây dựng sau cấp phép xây dựng; quản lý loại hình kinh doanh nhà cho thuê trọ, quản lý thuế", Sở Xây dựng đánh giá.

Đồng thời, bà Loan khẳng định nhà ở riêng lẻ thuộc sở hữu tư nhân cho thuê trọ đang là nguồn cung chính đáp ứng nhu cầu nhà ở của người có thu nhập thấp, trước bối cảnh nhu cầu thuê trọ để sinh sống, học tập và làm việc tại TP.HCM rất lớn trong thời gian qua.

Do đó, Sở Xây dựng đã đề xuất giải pháp hỗ trợ, bảo vệ sự an toàn của người dân; không làm gián đoạn nguồn cung do tăng giá cho thuê, giải quyết hài hòa mục tiêu an sinh xã hội của nhà nước, lợi ích của chủ nhà trọ và người thuê.

Theo đại diện Sở Xây dựng TP.HCM, sau khi được UBND TP thông qua chủ trương, phê duyệt Đề cương Đề án, các sở ngành sẽ triển khai thực hiện hoàn thành các sản phẩm, các giải pháp quản lý và hỗ trợ nhà ở riêng lẻ có mục đích cho thuê trọ trình UBND TP chậm nhất là tháng 12 năm nay.

Trong đó, Sở Xây dựng sẽ phối hợp với các quận, huyện, TP Thủ Đức khảo sát, thu thập dữ liệu toàn bộ nhà trọ trên địa bàn TP.HCM. Trên cơ sở đó, Sở Xây dựng sẽ phối hợp Công an TP đề xuất tiêu chí diện tích tối thiểu m2 sàn/người để có giới hạn số lượng người/phòng; giới hạn số lượng phòng trong mỗi công trình nhà trọ.

"Sở Xây dựng nhận thấy Quy định tối thiểu áp dụng cho loại hình nhà ở cho thuê trọ là rất cần thiết. Tuy nhiên, đây là các gợi ý, đề xuất ban đầu, ví dụ hẻm rộng 3-4 m, cách đường chính 100 m, diện tích bình quân 5 m2... là những 'biến số', chưa phải kết quả cuối cùng, căn cứ tình hình thực tế, kết quả thống kê mà các quận huyện rà soát, mà sẽ đề xuất cụ thể", bà Loan chia sẻ.

TP.HCM sau đó sẽ chọn thí điểm 3 khu vực có đông nhà trọ nhất trên địa bàn để triển khai, phân loại tiêu chí nhà trọ an toàn, thực hiện các biện pháp quản lý nhà nước. Trên cơ sở đó, các cơ quan sẽ tham mưu UBND TP phê duyệt Đề án, trong đó có cơ sở dữ liệu toàn bộ nhà trọ trên địa bàn và Quy định diện tích tối thiểu và an toàn phòng cháy chữa cháy cho nhà ở riêng lẻ có mục đích cho thuê trọ.