* Bài viết của tác giả Mẹ Rourou - 1 blogger chuyện về nuôi dạy con ở Trung Quốc.
Hai ngày trước, tôi nhìn thấy lịch trình do phụ huynh của hai sinh viên ưu tú tại Đại học Thanh Hoa lập cho con họ trong những năm phổ thông. Trong cột "nghỉ ngơi và tích lũy năng lượng", vị trí thứ nhất là ngủ, thứ hai là tập thể dục, thứ ba là về nghệ thuật, thứ tư là về vui chơi và cuối cùng là về việc nhà.
Điều này làm tôi nhớ đến một câu nói: Gia đình là nơi con cái có thể tích lũy năng lượng. Bầu không khí gia đình lành mạnh sẽ khiến trẻ yêu thích thay vì ghét việc học.
Ảnh minh hoạ
Ngủ đủ 8 tiếng vào ban đêm: Tình trạng học tập tốt hơn
Tại sao trẻ ngủ ngon lại đạt điểm cao hơn? Trong cuốn sách The Night Brain: Bí quyết học tập tự động khi ngủ , chuyên gia tâm lý học thực nghiệm Richard Wiseman giải thích:
"Trong khi bạn ngủ, não của bạn sẽ tự động xóa trí nhớ, loại bỏ những sự kiện và số liệu vô dụng, đồng thời lưu trữ những thông tin mà bạn đang cố gắng ghi nhớ trong ngày". Ông cũng đề cập đến một loạt thí nghiệm hỗ trợ thêm cho kết luận này.
Các nhà nghiên cứu chia trẻ thành hai nhóm. Cả hai nhóm đều ghi nhớ từ vào ban ngày. Một nhóm ngủ 8 tiếng vào ban đêm và nhóm còn lại ngủ 6 tiếng vào ban đêm. Kết quả cho thấy những đứa trẻ ngủ đủ 8 tiếng sẽ nhớ được nhiều từ hơn.
Điều này nhắc nhở cha mẹ rằng giấc ngủ là một phần quan trọng của trí nhớ và khả năng học tập. Nếu trẻ không ngủ đủ giấc thì hiệu quả học tập sẽ bị ảnh hưởng.
Ngoài việc ngủ không đủ thời gian, ngủ không đúng giờ cũng có thể ảnh hưởng đến việc học tập của trẻ. Trong cùng một thí nghiệm, một nhóm đọc thuộc lòng các từ vào buổi sáng và kiểm tra trạng thái đọc thuộc lòng của họ vào buổi tối, nhóm còn lại ghi nhớ các từ vào buổi tối và kiểm tra trạng thái đọc thuộc lòng của họ vào sáng hôm sau. Kết quả cho thấy trẻ ngủ vào ban đêm nhớ được nhiều từ hơn.
Nhiều bậc cha mẹ cho rằng nếu con thức khuya học bài và hy sinh một chút thời gian ngủ thì não sẽ ghi nhớ được nhiều kiến thức hơn. Đây là một sai lầm. Việc nghỉ giải lao đúng giờ sẽ giúp trẻ nhớ được nhiều hơn những gì đã học trước đó.
Sức khỏe là vốn của mọi thứ. Một đứa trẻ ngủ đủ giấc và khỏe mạnh sẽ có năng lượng để sống và học tập trong ngày.
Tập thể dục 1 giờ sau giờ học: Học hiệu quả hơn
Có cơ sở khoa học để việc học tập hiệu quả hơn sau khi tập luyện.
Cuốn sách "Tập thể dục biến đổi bộ não" đề cập rằng trong quá trình tập thể dục, cơ thể sản sinh ra ba chất dẫn truyền thần kinh. Dopamine khiến trẻ vui vẻ và tràn đầy năng lượng; Serotonin có thể làm giảm căng thẳng và cải thiện trí nhớ của trẻ; Norepinephrine khiến trẻ tập trung hơn.
Tâm trạng của trẻ được cải thiện, trí nhớ và sự tập trung được nâng cao, hiệu quả học tập của trẻ tiến bộ một cách tự nhiên.
Bộ não là một cơ quan có khả năng thích nghi, nghĩa là "nó tiến lên khi được sử dụng và nó lùi lại khi không được sử dụng". Tập thể dục đầy đủ giúp não trẻ nhận đủ oxy. Não càng khỏe thì trẻ càng thông minh hơn.
Quan trọng hơn, thể thao đóng một vai trò không thể thay thế trong việc nuôi dưỡng ý chí, khả năng chống lại sự thất vọng, sự tự tin và ý thức sống có mục đích của trẻ. Hãy nhìn những đứa trẻ tập thể dục thường xuyên. Chúng không chỉ thông minh hơn mà còn năng động hơn và ổn định hơn về mặt tinh thần. Chúng dám thử thách và có thể kiên trì làm một việc trong thời gian dài.
Những phẩm chất này sẽ được truyền vào việc học và nâng cao kết quả học tập của trẻ.
Trẻ em làm việc nhà mỗi ngày: Khả năng học tập mạnh mẽ hơn
Một số công việc nhà đơn giản, thực chất lại là phương pháp giáo dục sớm tốt nhất mà cha mẹ có thể dành cho con mình.
Khi con gái tôi bắt đầu học viết, tôi nhận thấy khả năng điều khiển bút của cháu rất kém và chữ viết rất cẩu thả. Sau khi hỏi cô giáo, tôi được biết rằng khả năng viết chữ không tự nhiên mà có khi trẻ đến tuổi đi học. Một số trẻ đã tự làm việc nhà từ khi còn nhỏ như bóc tỏi, nhặt rau, gọt vỏ lạc, tự giặt tất và các động tác tinh tế đã được rèn luyện tốt. Những đứa trẻ như vậy sau khi lên 6 tuổi sẽ thấy việc viết bằng bút rất dễ dàng.
Còn con gái tôi, huống chi là tự giặt tất, ngay cả khi ăn, cháu cũng đút thẳng thức ăn vào miệng, thậm chí còn hiếm khi dùng đũa. Những đứa trẻ như vậy có lực tay yếu và có thể phải tập các động tác cầm bút đơn giản trong thời gian dài.
Điều đáng tiếc hơn nữa là trẻ đã bỏ lỡ cơ hội thúc đẩy sự phát triển trí não.
Kết quả nghiên cứu của khoa học não bộ hiện đại đã phát hiện ra rằng các dây thần kinh và ngón tay của não người có mối liên hệ chặt chẽ nhất. Thường xuyên làm những công việc nhà đơn giản có thể giúp ngón tay của trẻ linh hoạt hơn và trí não phát triển hơn. Một số công việc nhà phức tạp cũng có thể rèn luyện khả năng tập trung và giải quyết các vấn đề phức tạp của trẻ.
Cuộc sống là giáo dục. Khi cha mẹ tước đi cơ hội trải nghiệm cuộc sống của con cái, chúng sẽ mất đi khả năng học tập và trưởng thành. Nếu cha mẹ cho con làm việc đó, họ không chỉ cảm thấy thư giãn mà còn có thể cải thiện thành tích học tập của con mình.
Bạn hãy tưởng tượng, làm sao một đứa trẻ có lực tay khỏe, tư duy nhanh, khả năng tập trung tốt và giỏi giải quyết các vấn đề phức tạp lại có kết quả học tập kém?
Thêm thời gian chơi: Thêm động lực học tập
Giáo sư Lý Mai Cẩn cho biết: "Những đứa trẻ thích chơi đùa thường có xu hướng nổi bật hơn và đạt điểm cao hơn". Bởi vì vui chơi không chỉ có thể kích hoạt các dây thần kinh não bộ và khiến trẻ thông minh hơn mà còn truyền cảm hứng học tập cho trẻ.
Trẻ ham chơi thường biết rất rõ mình thích gì, muốn gì sẽ biến định hướng cuộc sống của mình thành động lực học tập cho đến khi ước mơ thành hiện thực. Nếu trẻ không thích chơi hoặc không biết chơi thì cha mẹ nên lo lắng.
Zheng Yefu, giáo sư Khoa Xã hội học tại Đại học Bắc Kinh, tin rằng: "Một đứa trẻ không ham chơi còn đáng sợ hơn một đứa trẻ không thích đọc sách". Vui chơi là bản chất của trẻ thơ, nếu một đứa trẻ thậm chí còn không có sức lực để chơi thì làm sao có đủ nhiệt huyết để học tập và sinh hoạt?
Nhiều bậc cha mẹ sinh vào thập niên 80, 90 có câu hỏi: "Hồi nhỏ chúng tôi bị đánh, bị mắng nhưng hiếm khi gặp vấn đề về tâm lý. Tại sao trẻ em ngày nay lại mỏng manh đến thế?".
Có nhiều lý do, một trong số đó quan trọng nhưng lại dễ bị mọi người bỏ qua - quá ít thời gian để chơi tự do. Trẻ con ngày xưa có nhiều thời gian để chơi, có nhiều cách chơi, sau khi bị đánh hoặc bị la mắng sẽ ra đồng lăn lộn hoặc trèo cây, nỗi bất bình trong lòng cũng tiêu tan.
Trẻ em ngày nay ít có cơ hội vui chơi, chức năng phát triển trí não bị tổn hại, dễ gặp rắc rối bởi những cảm xúc tiêu cực. Cùng với việc thiếu phương tiện để trút bỏ cảm xúc, theo thời gian, những lời than phiền bị đè nén và trở thành vấn đề tâm lý.
Một nghiên cứu của bác sĩ tâm thần Stuart Brown đã chứng minh tuyên bố này. Ông đã dành 42 năm để tìm hiểu về cuộc sống thời thơ ấu của 6.000 người và kết quả cho thấy: Những đứa trẻ không được vui chơi thoải mái trong thời thơ ấu sẽ lớn lên có tính cách thu mình, buồn tẻ, thậm chí nhạy cảm và cáu kỉnh. Trẻ vui chơi tự do có khả năng sáng tạo mạnh mẽ hơn, khả năng ứng phó với căng thẳng, khả năng ứng biến và kỹ năng nhận thức giải quyết vấn đề.
Có thể thấy, vui chơi không hề mâu thuẫn với sự phát triển mà thậm chí còn là một cách học tập của trẻ, rất hữu ích trong việc nâng cao thành tích và trau dồi khả năng trong tương lai.
Học tập là một nhiệm vụ quan trọng đối với trẻ em và trách nhiệm chính của cha mẹ là đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần cho con mình.
Một mặt, nếu trẻ ngủ nhiều hơn, vận động nhiều hơn và chơi nhiều hơn thì trí não của trẻ sẽ phát triển tốt và trẻ sẽ học tập một cách tự nhiên, hiệu quả. Mặt khác, bằng cách khiến trẻ nhận thức được rằng mình phải có trách nhiệm với việc học tập và cuộc sống của chính mình, trẻ sẽ dần tìm được sự cân bằng, thói quen và khả năng học tập sẽ được phát triển.