Có những loại cây cỏ mọc hoang dại ngoài tự nhiên có thể sử dụng làm nguyên liệu để chế biến thành các món ăn độc lạ, mang hương vị đặc biệt. Một trong số đó là cây sọ chó - loài cây mọc dại ở núi rừng thuộc các tỉnh miền Trung.
Theo Tri thức & Cuộc sống , cây sọ chó còn có tên gọi khác là sẻn đen, truông lá nhỏ, mọc hoang dại tại núi rừng các tỉnh miền Trung như Quảng Bình, Quảng Trị, Huế, Quảng Nam,... Ở Lào Cai, Lạng Sơn cũng tìm thấy cây này.
Lá của cây sọ chó màu xanh bóng, sẫm màu, kích thước nhỏ bằng đầu ngón tay, cành lá có nhiều gai. Tuy chỉ là cây bụi, mọc hoang dại ở đồi núi, nhưng ít ai biết được rằng lá của cây này có thể làm thành gia vị cho nhiều món ăn.
Được biết, lá càng già càng cứng thì càng đậm vị, thơm hơn hẳn so với lá non. Khi nhai lá hơi có vị hăng, hơi gắt như vỏ quýt nhưng dần dần sẽ tạo vị ngọt hậu, phảng phất vị cà ri.
Ngoài ra, lá sọ chó còn có tinh dầu tạo mùi thơm cho món ăn. Khi sử dụng, người ta đập giập lá, ướp với các loại thịt, tôm, cá... rồi đem nướng. Một điểm cần lưu ý khi sử dụng lá này là phải chờ cho thịt gần chín mới cho vào. Lá sọ chó nấu quá lâu sẽ mất màu xanh đẹp mắt và không còn vị thơm ngon.
Trước đây, một số bà con ở vùng rừng núi Ba Tơ, Quảng Ngãi hái lá sọ chó để ướp với thịt rừng rồi đem nướng trên bếp lửa hoặc bếp than, tạo ra món ăn dân dã nhưng lạ miệng và vô cùng hấp dẫn. Món ăn này còn được dùng để thiết đãi khách quý ở xa đến.
Những năm gần đây, lá sọ chó được sử dụng như một loại gia vị đặc biệt. Nhiều đầu bếp tại các nhà hàng, quán ăn đưa lá sọ chó vào trong gian bếp, là nguyên liệu cho nhiều món ăn.
Trên thị trường, lá sọ chó tươi có giá khoảng 350.000 đồng/kg, lá khô khoảng 800.000 đồng/kg.
Nhận thấy giá trị kinh tế của cây sọ chó, anh Huỳnh Hữu Quyền (ở thôn Phú Nhiêu, xã Bình Tân Phú, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) đã mở rộng mô hình trồng cây sọ chó, thu hoạch lá và sản phẩm từ lá sọ chó để bán.
Chia sẻ với báo Thanh Niên về "cơ duyên" khởi nghiệp với cây sọ chó, anh Quyền kể khoảng năm 2015, khi xem một cuộc thi nấu ăn anh thấy các đầu bếp có sử dụng gia vị là cây sọ chó. Lá cây này dù có vị hăng, hơi gắt nhưng khi nấu lên thì lại cho mùi vị rất thơm, giúp món ăn ngon hơn.
Tìm hiểu thêm anh phát hiện cây sọ chó được rất nhiều nơi ưa chuộng làm gia vị. Nhưng ở thành phố loại cây này rất ít, còn ở các vùng quê lại nhiều. "Sao mình không khởi nghiệp từ cây này?", ý nghĩ bật lên trong anh.
Vốn am hiểu về ẩm thực, anh Quyền nhận thấy đây là cơ hội và bắt tay vào tìm hiểu cách trồng, chăm sóc cây sọ chó. Đến năm 2017, khi lận lưng một ít vốn và kiến thức trồng, chế biến gia vị từ loại cây này, anh bắt đầu trồng thử nghiệm trên chính quê hương mình.
Sau 6 tháng chăm bón, lứa cây đầu tiên phát triển rất tốt. Đây cũng là tiền đề để anh mạnh dạn đầu tư 600 triệu đồng trồng sọ chó trên diện tích 13 sào. Mỗi sào đất trồng được gần 1.000 cây, số lượng cây sọ chó anh Quyền chăm sóc đã lên đến con số gần 13.000.
Theo anh Quyền, thời gian từ lúc nhân giống đến thu hoạch chỉ 6 tháng, tuổi thọ trung bình của cây từ 2 - 3 năm. Lúc thu hoạch, cứ 5 cây lá tươi sẽ được 1 kg lá khô. Sau thời gian thu hoạch, cứ mỗi tuần cắt 1 lần, như vậy với số lượng cây hiện tại anh thu về 3 tấn lá khô/năm, lợi nhuận hơn 1 tỷ đồng.
Đầu năm 2019, anh Quyền ra mắt thị trường gói sản phẩm đầu tiên được làm từ lá sọ chó. Đây là sản phẩm kết hợp các loại phụ gia được sử dụng hằng ngày cùng với lá sọ chó, khi nấu ăn thì không cần phải thêm gia vị khác. Thiết kế nhỏ gọn, nguyên liệu hoàn toàn tự nhiên nên khách hàng có thể yên tâm khi sử dụng.
Anh Quyền lưu ý thêm, sọ chó là cây mọc hoang nên có sức sống khá mãnh liệt, không tốn công chăm sóc, chỉ cần tưới nước. Trong quá trình nuôi trồng phải theo dõi sát sao vì cây hay xuất hiện bệnh đục thân, rám lá.