Người Do Thái chỉ chiếm 0,25% dân số thế giới nhưng họ đã đóng góp 38.000 nhà khoa học và giành 41% số giải Nobel của thế giới. Những thiên tài có nguồn gốc Do Thái không thể không nhắc tới như Einstein, Rockefeller, Buffett, Picasso, Zuckerberg và các nhà khoa học, nghệ sĩ, nhà tư tưởng và ông trùm kinh doanh hàng đầu thế giới khác.
Kinh nghiệm nuôi dạy con của các bà mẹ Do Thái được nhiều người tìm kiếm. Dưới đây là một số cách giáo dục con thú vị.
Nhiều nhân vật vĩ đại là người Do Thái.
Để các con kiếm tiền, chịu toàn bộ học phí
Bà Sarah Imes - một bà mẹ đơn thân người Do Thái sinh sống tại Thượng Hải (Trung Quốc). Một mình bà đã nuôi dạy 3 người con đều trở thành tỷ phú, nhà ngoại giao xuất sắc. Và bản thân bà đáng lẽ ở độ tuổi nghỉ hưu nhưng bà vẫn nỗ lực cho sự nghiệp, trở thành đại diện cho một công ty bán kim cương, giám đốc điều hành chuỗi nhà hàng nổi tiếng và là chuyên gia giáo dục gia đình quen thuộc với nhiều bậc cha mẹ Trung Quốc.
Để nuôi 3 đứa con, bà Shala đã làm tất cả những gì có thể để kiếm sống. Cuối cùng, bà quyết định bán món chả giò dành cho người sành ăn Trung Quốc. Giống như nhiều bà mẹ, ban đầu bà tin rằng dù con mình có khó khăn đến đâu thì cũng phải dành cho những đứa trẻ điều tốt đẹp nhất.
Mỗi khi bọn trẻ tan học, bà đều giục các con làm bài tập về nhà. Khi các con xin chia sẻ công việc nhà với mẹ, bà luôn nói rằng việc gì cũng có mẹ, không cần tới các con.
Thấy bà Sarah làm việc vất vả, đến nỗi người hàng xóm từng chỉ trích. Người hàng xóm cho rằng, cha mẹ cần trao yêu thương đúng cách cho những đứa trẻ, đừng quá nuông chiều trẻ. Việc nuông chiều không những không giúp trẻ trưởng thành mà còn tước đi khả năng học cách quản lý cuộc sống của trẻ.
Sau lời khiến trách, bà Sarah đã hiểu ra và quyết định thay đổi cách giáo dục con cái. Shala đã tạo ra khóa học "đạo đức lao động" của riêng mình tại nhà và thiết lập một "hệ thống việc làm được trả lương". Mỗi đứa trẻ phải trả 2 NDT cho mỗi bữa ăn, và ai yêu cầu mẹ giặt đồ phải trả 1 NDT.
Bà Sarah và 3 người con.
Để tồn tại, trẻ phải tiếp tục làm việc để kiếm chi phí sinh hoạt. Các bé giúp mẹ việc nhà để kiếm tiền, ngoài ra còn bán nem cùng mẹ. Lúc đầu, những đứa trẻ không kiếm được nhiều tiền từ việc bán nem nhưng biết vận dụng trí óc của mình để thử nhiều cách bán nem khác nhau và có doanh thu tốt.
Người con trai cả của bà Sarah đã tổ chức buổi hội thảo chia sẻ kinh nghiệm của mình ở Thượng Hải với mọi người, đồng thời cung cấp món nem miễn phí cho mỗi người. Vé là 10 (shekel là tiền tệ của Israel). Ngày hôm đó, sau khi trả 500 shekel cho trường và phí địa điểm thì số tiền còn lại mà cậu bé nhận về là 1.500 shekel.
Người con trai thứ hai chọn bán sỉ nem cho căng tin trường với giá 40 shekel, và nhà hàng đồng ý cho cậu bé giao 100 nem mỗi ngày.
Với sự hỗ trợ của các con, tình hình tài chính của gia đình bà đã cải thiện rất nhiều. Nhờ thành công ban đầu nên các con đều tỏ ra hứng thú với công việc kinh doanh. Chẳng bao lâu, người con trai cả đã đặt hàng qua đường bưu điện một lô văn phòng phẩm giá rẻ và mang đến trường bán. Trong vòng một năm, cậu bé đã kiếm được thu nhập 2.000 shekels.
Với tài viết lách, người con trai thứ hai đã có chuyên mục riêng trên một tờ báo ở tuổi 14, giới thiệu về phong tục tập quán Thượng Hải, kiếm được 800 shekels/tháng. Cô con gái nhỏ đã được tiếp xúc với nó từ khi còn nhỏ, đã học cách pha trà và đồ ăn nhẹ rồi bán cho các anh trai của mình để đổi lấy phần thưởng.
Sau đó, những đứa trẻ phải chịu toàn bộ học phí. Bằng cách kinh doanh, những đứa trẻ cũng sẽ có tầm nhìn rõ ràng hơn về cuộc sống tương lai của mình. Cuối cùng, con trai cả trở thành CEO của một công ty ở Hong Kong, còn con trai thứ hai bắt đầu kinh doanh kim cương. Cả hai nhanh chóng trở thành doanh nhân thành đạt với tài sản hơn 100 triệu USD. Sau khi con gái tốt nghiệp Học viện Ngoại giao ở Israel, cô sang Mỹ du học và trở thành một nhà ngoại giao xuất sắc.
Dù nhà nghèo, không có cha nhưng đứa trẻ nào cũng học được kinh nghiệm làm việc để trở nên giàu có.
Bà Shala, bằng cách ép buộc con cái làm việc nhà và đi làm, đã thúc đẩy sự phát triển tính độc lập và giúp các con suy nghĩ về hướng đi riêng của mình trong cuộc sống, từ một người tiếp nhận thụ động trở thành một người quản lý chăm chỉ.
Như người xưa vẫn nói, dạy một người câu cá thì tốt hơn là dạy anh ta câu cá. Nếu chúng ta quản lý và đưa ra quyết định cuộc sống thay trẻ quá nhiều, trẻ sẽ chỉ mất khả năng làm chủ cuộc sống của chính mình. Thay vì đợi đến lúc đó nhìn con mình thua thiệt, tốt hơn hết bạn nên phát triển trước các kỹ năng quản lý cuộc sống và khuyến khích con nỗ lực cho cuộc sống mà trẻ mong muốn.
Khả năng chịu trách nhiệm về bản thân
Việc người Do Thái rèn luyện khả năng tự quản cho trẻ em cũng được đề cập trong bộ phim tài liệu giáo dục “Tuổi thơ nơi đất khách”.
Nhà sản xuất Chu Nghị Quân là phóng viên đưa tin quốc tế quanh năm và là mẹ của hai đứa con. Cô đã đến thăm Nhật Bản, Phần Lan, Ấn Độ, Vương quốc Anh, Israel và Trung Quốc và thảo luận với các chuyên gia, tập trung vào những nét độc đáo của giáo dục ở các quốc gia này, để suy ngẫm về loại hình giáo dục mà chúng ta nên hướng tới.
Trong tập thứ năm, Chu Nhất Quân đến Israel, đất nước của khởi nghiệp. Trong phim tài liệu, Chu Nhất Quân bước vào nhà của nhà giáo dục người Israel Delong. Cô rất bất ngờ khi biết các con của Delong được tự do quyết định lịch trình của mình.
Cậu con trai 13 tuổi của Delong đã có thể tự do lựa chọn thời gian đi ngủ. Thường thì cậu bé đi ngủ khi cảm thấy mệt mỏi. Từ lúc 8 tuổi, con gái 11 tuổi của Delong đã đi ngủ lúc 23h và dậy lúc 7h.
Chu Nhất Quân đặt câu hỏi về việc đứa trẻ thiếu ngủ, nhưng nhà giáo dục lại nói: “Nếu đứa trẻ không nghĩ đó là vấn đề thì tôi cũng không nghĩ đó là vấn đề". Cô tin rằng đứa trẻ cần học được điều gì tốt hay xấu đối với mình.
Nhà giáo dục không có hạn chế nào trong việc sử dụng iPad. Cô nghĩ rằng các con cần biết cách quản lý thời gian. Các con biết bố mẹ không giới hạn thời gian nhưng sẽ không dùng Ipad cả ngày vì có khả năng tự chủ.
Nhà tâm lý học Annette Castells-Zahn nói: Rèn luyện khả năng tự quản lý của trẻ là giúp trẻ chia những thứ quan trọng thành hai hộp: “Con muốn” và “Con phải”, đồng thời học khả năng cân bằng chúng.
Trong quá trình giáo dục trẻ, chúng ta phải có ý thức bồi dưỡng cho trẻ khả năng tự quản lý. Hãy buông bỏ đúng lúc, để đứa trẻ tự giác, biết mình muốn gì trong cuộc sống và làm thế nào để thực hiện điều đó.
Món quà tốt nhất cho trẻ là sự tự lập
Ở Nhật Bản có người mẹ Do Thái nọ qua đời vì bạo bệnh khi con gái mới 5 tuổi. Trong thời gian bệnh tật, cô đã đồng hành, yêu thương và tặng con gái “món quà tuyệt vời nhất trên đời”.
Năm 2001, Chie, người vừa điều trị xong căn bệnh ung thư vú, kết hôn với bạn trai lâu năm Shingo Yasutake. Tháng 2 năm 2003, thiên thần nhỏ Ahua đến với gia đình cô. Vào tháng 11 năm 2003, khi Ahua được 9 tháng tuổi, bệnh ung thư vú của Chie tái phát. Cô suy nghĩ: "A-hua đang lớn lên từng ngày, và tôi có thể để lại gì cho con bé trước khi qua đời?".
Cô bé được mẹ dạy cách làm việc nhà từ khi còn nhỏ.
Năm 2007, vào sinh nhật lần thứ tư của A-hua, Chie đã tặng A-hua một chiếc tạp dề. Không lâu sau, người mẹ trẻ qua đời. Chồng cô bỏ bê con cái, chìm đắm vào men rượu, không thể vượt qua nỗi đau này.
Trong những ngày bố suy sụp tinh thần, cô bé Ahua mỗi sáng đều dậy sớm nấu ăn, ra ngoài dắt chó đi dạo, ăn sáng cùng bố, đánh răng rửa mặt, chơi piano và đi học.... Buổi chiều tan trường, về đến nhà, cô bé phơi quần áo, dọn dẹp phòng ốc.
A-hua đã thành thạo một chút trong nấu ăn. Vì món quà này được mẹ cô bé dạy trước khi rời đi, A-hua, lúc đó mới 5 tuổi, không chỉ tự chăm sóc bản thân mà còn hỗ trợ bố đang đau khổ.
Cha mẹ Do Thái hướng dẫn con có khả năng tự quản lý. Thực chất, bản chất là nuôi dưỡng khả năng tự lập của con. Cũng giống như bà mẹ Do Thái Sarah, Chie đã dạy con sự tự lập để đối phó, thích nghi với cuộc sống.
Ngoài ra còn có kỹ năng mà bà mẹ Nhật Bản này đã dạy con gái sống một mình trước khi qua đời, để con gái và chồng có thể vượt qua nỗi đau. Có lẽ chính vì nền giáo dục đầy phước lành từ cha mẹ mà dân tộc Do Thái trở nên đặc biệt đối với nhiều người.
Có thể làm gì để nuôi dạy một đứa trẻ tự lập và biết cách quản lý bản thân? Dựa trên kinh nghiệm của các bà mẹ Do Thái, chúng ta đúc rút được 3 lời khuyên:
1. Đặt ra những quy tắc rõ ràng cho trẻ
Những đứa trẻ cảm thấy có thể làm bất cứ điều gì bản thân muốn và khi không đạt được thường có xu hướng tức giận, khóc lóc, mất bình tĩnh. Chỉ khi cha mẹ cho con hiểu rằng có những quy tắc rõ ràng trong cuộc sống thì trẻ mới học được tính tự giác và tôn trọng các quy tắc đó.
2. Trau dồi khả năng tự giải quyết vấn đề của trẻ
Một lý do quan trọng khiến trẻ thể hiện hành vi tiêu cực là vì trẻ cảm thấy thất vọng và bất lực. Là cha mẹ, chúng ta có thể hướng dẫn và giúp trẻ tìm ra giải pháp cho các vấn đề. Dần dần, trẻ có thể học hỏi từ đó và hình thành thói quen.
3. Giúp trẻ phát triển tính kiên nhẫn
Không ai thích chờ đợi, huống chi là trẻ nhỏ. Việc chờ đợi là điều rất khó khăn đối với trẻ, vì ngay từ khi sinh ra, trẻ đã có phản xạ mong muốn rằng nhu cầu của mình sẽ được người lớn đáp ứng kịp thời. Vì vậy, cha mẹ cần rèn luyện tính kiên nhẫn cho trẻ ngay từ khi còn rất nhỏ. Mặc dù cảm giác này thường khó chịu nhưng trẻ phải dần dần rèn luyện tính kiên nhẫn và học thói quen chờ đợi.
Theo Toutiao