Bộ trưởng Đào Ngọc Dung lý giải nguyên nhân tỉ lệ thanh niên thất nghiệp gia tăng

Chỉ số hạnh phúc của Việt Nam tăng 11 bậc

Giải trình trước Quốc hội về một số ý kiến thảo luận của các đại biểu trong chiều 4/11 về các lĩnh vực quản lý của ngành, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) Đào Ngọc Dung cho biết, thời gian qua, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị xã hội, nhìn chung các chính sách xã hội được triển khai cơ bản, đúng, đủ và kịp thời, thông qua đó tạo chuyển biến rất quan trọng về nhận thức, hành động và hiệu quả.

Trong đó, các chính sách người có công được kể đến là điểm nổi trội, cùng với các chính sách giảm nghèo bền vững dành cho đối tượng yếu thế theo nguyên tắc đảm bảo an sinh tối thiểu, nâng dần các mức trợ giúp xã hội.

Về kết quả giảm nghèo ở mức giảm 1,93% đạt được năm nay, Bộ trưởng khẳng định, đây là cố gắng lớn của cả nước trong điều kiện thiên tai, lũ, bão liên tiếp xảy ra.

Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung giải trình chiều 4/11 (Ảnh: Media Quốc hội).

Tiếp nữa, lần đầu tiên chỉ tiêu về năng suất lao động tăng 5,56%, đạt yêu cầu đề ra. Và điều đáng mừng là chỉ số hạnh phúc của Việt Nam tăng 11 bậc.

"Nói một cách khiêm tốn, khách quan nhất thì cuối tháng 10 vừa qua, Việt Nam là quốc gia duy nhất ở châu Á được các nước G7 mời trực tiếp báo cáo điển hình về thực hiện chính sách xã hội, phát huy vai trò người khuyết tật, người yếu thế trong xã hội", Bộ trưởng dẫn chứng.

Về đào tạo nhân lực, Bộ trưởng nêu rõ, bên cạnh đào tạo nguồn lao động đại trà, cả nước đã chú trọng phát triển nhân lực chất lượng cao, gắn liền với đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, phát triển, ứng dụng công nghệ, thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Đó là nền tảng để Việt Nam phấn đấu cuối năm 2025 vào tốp 3 nước dẫn đầu khu vực ASEAN về chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo toàn cầu.

Để đạt được mục tiêu này, người đứng đầu ngành LĐ-TB&XH cho rằng cần tập trung vào 2 đề án lớn và một số vấn đề cơ bản.

Đề án thứ nhất là phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn năm 2050. Thứ hai là đề án phát triển nhân lực chất lượng cao, phục vụ định hướng phát triển công nghệ cao.

Bên cạnh đó, một số đề án cần quan tâm là có chính sách hữu hiệu thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao vào khu vực công.

Trong đào tạo đại học, chú trọng nghiên cứu khoa học, đặc biệt là lấy tự chủ đại học làm khâu đột phá. Bên cạnh đó, trong giáo dục nghề nghiệp, ngành tập trung đổi mới theo hướng mở, linh hoạt, hợp tác giữa nhà trường, doanh nghiệp và Nhà nước, trong đó kết nối hoạt động đào tạo với doanh nghiệp là trọng yếu.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh định hướng với 2 vấn đề lớn là xây dựng khung chính sách quốc gia về phòng chống già hóa dân số và điều chỉnh tỉ suất sinh thay thế. Đây là vấn đề quan trọng mang tính chất chiến lược.

Tỉ lệ thất nghiệp vẫn ở ngưỡng cho phép

Về chỉ số thất nghiệp và thiếu việc làm trong thanh niên ở mức 7,92%, Bộ trưởng cho biết, đây là vấn đề rất được quan tâm.

Ông nêu con số so sánh, ở các nước châu Á, Đông Nam Á, tình trạng thiếu việc làm và thất nghiệp trong thanh niên đang tăng rất nhanh. Mức bình quân khu vực Đông Nam Á là 9,5%, Brunei là 24%, Đông Timo là 13,3%...

Ở Trung Quốc tính đến tháng 8, tỉ lệ thanh niên trong độ tuổi 18-24 thất nghiệp là 18,8%, tức là cứ 5 thanh niên thì 1 người thất nghiệp và thiếu việc làm.

"Mặc dù tình hình chưa thật an tâm, nhưng 7,92% là con số có thể chấp nhận được. Nhìn chung, tỉ lệ thất nghiệp của nền kinh tế vẫn ở ngưỡng cho phép", ông Dung nói.

Hiện chỉ số thất nghiệp và thiếu việc làm trong thanh niên ở mức 7,92%.

Lý giải nguyên nhân gia tăng tỉ lệ thanh niên thất nghiệp, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung đề cập yếu tố kinh tế thế giới tăng trưởng chậm, Việt Nam chịu tác động những yếu tố bất ổn khiến sản xuất kinh doanh khó khăn.

Bên cạnh đó, nhà tuyển dụng có xu hướng ưu tiên nhân lực có nhiều kinh nghiệm, có thể đảm nhận nhiều công việc để tiết kiệm chi phí. Do đó, lao động trẻ có phần khó khăn để thích ứng.

Ngoài ra, quá trình chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo diễn ra nhanh khiến nhiều công việc thay thế bởi máy móc và công nghệ, gia tăng cạnh tranh với nhóm lao động trẻ. Một bộ phận lao động trẻ ưu tiên tìm việc ổn định, lâu dài, từ chối nhảy việc ngắn hạn dẫn đến phần thất nghiệp tạm thời.

Về giải pháp, Bộ trưởng nêu rõ, chủ trương chung là hoàn thiện chính sách pháp luật về lao động việc làm, tập trung phát triển kỹ năng cho thanh niên theo hướng linh hoạt, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Nhà nước cũng chú trọng chính sách ưu đãi doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhất là doanh nghiệp do thanh niên điều hành, khởi nghiệp, thúc đẩy sáng tạo, tạo cơ hội việc làm cho thanh niên.

Thứ ba là chính sách cho thanh niên khởi nghiệp, hỗ trợ tài chính, đào tạo kỹ năng quản lý. Thứ tư, chính sách ưu đãi thuế suất, lãi suất để tạo điều kiện cho thanh niên, nhất là trong đào tạo nghề nghiệp.

Thứ năm là đẩy mạnh hướng nghiệp đào tạo. Thứ sáu là triển khai chế độ, chính sách lao động trẻ thiếu việc làm, trong đó bao gồm xây dựng và phát triển chính sách, ưu tiên nguồn vốn, hỗ trợ vay vốn giải quyết việc làm.

Thứ bảy là sử dụng chính sách bảo hiểm thất nghiệp để nâng đỡ, không để thanh niên thất nghiệp dài. Thứ tám, giải pháp hài hòa lao động trong nước với tạo điều kiện cho thanh niên, lao động trẻ đi làm việc nước ngoài.

Thứ chín, ưu tiên việc làm trong nước, hạn chế tiếp nhận lao động nước ngoài làm công việc phổ thông.

Sau cùng là giải pháp tập trung quản trị lao động thị trường chính quy hơn, chặt chẽ, hiệu quả, gắn với cung cầu lao động.