Bệnh nhân C.T.H (56 tuổi, ở Vĩnh Phúc) đi khám do biểu hiện chóng mặt kéo dài, đi lại mất thăng bằng. Trước đó, bệnh nhân đã được điều trị tại trạm y tế địa phương nhưng tình trạng chóng mặt chưa cải thiện nhiều.
Trong quá trình thăm khám, bệnh nhân cho biết có tiền sử tăng mỡ máu, tuy nhiên quá trình điều trị không thường xuyên.
Kết quả xét nghiệm của bệnh nhân cho thấy chỉ số acid uric, mỡ máu và men gan tăng cao. Bệnh nhân được chụp MRI sọ não để bổ sung chẩn đoán, kết quả cho thấy ổ nhồi máu cũ đã bị dịch hóa. Siêu âm Doppler cho thấy mạch máu có xơ vữa, gây hẹp từ vừa đến nặng động mạch cảnh 2 bên.
Bệnh nhân được chẩn đoán có xơ vữa mạch gây hẹp nặng lòng mạch cảnh trong phải, hẹp vừa mạch cảnh trong trái; cùng với đó là có khối nhồi máu não cũ, rối loạn chuyển hóa lipid và tăng men gan.
Hình ảnh chụp MRI sọ não của bệnh nhân.
Sai lầm khiến bệnh thêm nặng
Theo ThS. Bùi Thị Thanh - Chuyên khoa Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Medlatec - bệnh nhân có tiền sử mỡ máu cao nhưng lại không điều trị đầy đủ theo chỉ định của bác sĩ, sai lầm này đã khiến tình trạng của bệnh nhân diễn biến nặng. Mỡ máu cao chính là nguyên nhân hàng đầu gây ra xơ vữa.
Với trường hợp bệnh nhân H nếu không được can thiệp kịp thời, bệnh có thể diễn biến nặng hơn và xảy ra đột quỵ não, đe dọa đến tính mạng.
Hiện tại, bệnh nhân đã được chuyển tuyến trên can thiệp bóc tách nội mạc, tình trạng sức khỏe diễn biến tốt.
Bác sĩ Thanh cho biết thêm xơ vữa động mạch cảnh là tình trạng xảy ra khi có sự tích tụ của các chất béo và cholesterol xấu trong lòng động mạch, tạo ra những mảng bám làm thu hẹp lòng động mạch và gây khó khăn trong quá trình lưu thông máu.
“Xơ vữa động mạch có thể xảy ra ở mọi động mạch thuộc bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng nghiêm trọng nhất khi tắc nghẽn hoạt động cung cấp máu cho tim và não, gây tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim. Khi mảng xơ vữa động mạch bị vỡ sẽ làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, gây tắc mạch tại chỗ hoặc các vị trí mạch máu phía sau gây nhồi máu cơ tim, đột quỵ và có thể dẫn đến tử vong”, bác sĩ Thanh nói.
Dấu hiệu xơ vữa động mạch
Xơ vữa động mạch thường không gây ra các triệu chứng cho đến khi ở giai đoạn nặng. Các triệu chứng biểu hiện khác nhau tùy thuộc vào động mạch nào bị ảnh hưởng, cụ thể:
- Bệnh nhân xuất hiện những cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, dẫn tới suy tim nếu không được điều trị kịp thời.
- Triệu chứng thiếu máu lên não, tê ở tay hoặc chân, nói lắp, nói khó, chóng mặt, mất thị lực ở mắt, liệt vận động... biến chứng nguy hiểm nhất là đột quỵ.
- Biểu hiện tê và đau ở các chi, có thể dẫn đến hoại tử và phải cắt cụt chi.
- Bệnh nhân bị tăng huyết áp, bệnh thận mạn với các triệu chứng như chán ăn, phù tay chân, tiểu ít…
Các nhà nghiên cứu đã chia các yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch thành hai nhóm: Các yếu tố nguy cơ không thể can thiệp được như tuổi, giới tính, chủng tộc; Các yếu tố nguy cơ có thể can thiệp được như tăng huyết áp, thừa cân, béo phì, rối loạn đường máu / mỡ máu, ô nhiễm không khí, hút thuốc lá, chế độ dinh dưỡng chưa phù hợp (ăn nhiều chất béo bão hòa, đường, muối)…
Để ngăn ngừa bệnh, người dân có thể kiểm soát các yếu tố có thể can thiệp được. Những người ở độ tuổi từ 40-74 hoặc có các yếu tố nguy cơ nhóm 2 nên đi khám sức khỏe định kỳ 1-2 lần/năm, thực hiện kiểm tra tầm soát nguy cơ xơ vữa động mạch và bệnh tim mạch.
Hoặc