Cần thiết để tạo sự linh hoạt
Tiếp tục chương trình phiên họp, chiều 3/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).
Điểm đáng lưu ý, dự thảo luật sửa đổi đã bổ sung quy định HĐND cấp tỉnh được phân cấp cho UBND cùng cấp và HĐND cấp xã, nhằm bảo đảm sự phù hợp với quy định tại các luật hiện hành và thực tiễn của các địa phương hiện nay.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: QH
Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu quan điểm của Thường trực Ủy ban rằng, phải cân nhắc về quy định này, bởi HĐND là cơ quan đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân ở địa phương.
Do đó, việc chuyển giao các nhiệm vụ, quyền hạn mà pháp luật quy định thuộc thẩm quyền, trách nhiệm của HĐND cho UBND là cơ quan hành chính Nhà nước ở địa phương là không phù hợp với vị trí, tính chất, chức năng và phương thức hoạt động của mỗi cơ quan.
Tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh cho biết, nội dung này đã được Chính phủ thảo luận kỹ. Trong bối cảnh đẩy mạnh phân cấp, phân quyền nhiều nhiệm vụ của Trung ương cho địa phương, theo bà Oanh, việc tạo sự linh hoạt như vậy là cần thiết.
Đề xuất này nếu được quy định và thực hiện đúng cách, sẽ thúc đẩy chính quyền địa phương hoạt động chủ động, linh hoạt, minh bạch, có trách nhiệm hơn.
Mặt khác, việc phân cấp này sẽ tăng tính tự chủ và trách nhiệm giải trình của chính quyền địa phương. HĐND chủ động phân cấp, giao nhiệm vụ cho UBND sẽ tăng tính chủ động trong điều hành và xử lý nhiều vấn đề phát sinh trong thực tiễn.
Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: QH
HĐND sẽ 'rất quá tải'
Giải trình thêm, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhìn nhận, lập luận của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp rất chính xác, có cơ sở pháp lý, cũng rất chặt chẽ, đúng với thiết chế vận hành của mỗi đơn vị trong cấp chính quyền địa phương.
Nhưng theo bà Trà, vấn đề đặt ra là chúng ta đang đứng trước bối cảnh mới với yêu cầu phát triển mới trong một giai đoạn rất đặc biệt. Trung ương, Bộ Chính trị cũng quán triệt tinh thần triệt để phân cấp, phân quyền giữa Trung ương và địa phương cũng như giữa các cấp chính quyền địa phương.
Về cơ sở thực tiễn, Bộ trưởng Nội vụ cho hay, chúng ta đã quá quen thuộc với mô hình chính quyền địa phương 3 cấp, nhưng nay cần chuyển ngay sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp với yêu cầu phải thông suốt, linh hoạt, đồng bộ.
Bộ trưởng Nội vụ cho biết, tổng số nhiệm vụ sẽ phân cấp, phân quyền cho các cấp là 1.470 và riêng với chính quyền địa phương là 1.065 nhiệm vụ, thẩm quyền.
“Phân cấp cho chính quyền địa phương thì 40% khối lượng công việc được phân cấp cho HĐND, còn lại 60% phân cấp cho UBND và chủ tịch UBND . Với khối lượng công việc rất lớn như vậy, HĐND sẽ rất quá tải”, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh.
Theo Bộ trưởng, một số quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Pháp, Canada… cũng phân cấp cho HĐND, để giao quyền, phân cấp cho chính quyền địa phương quyết định những vấn đề thuộc quốc kế dân sinh, cụ thể là những công việc đảm bảo phục vụ người dân kịp thời.
Từ phân tích trên, bà Trà đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cân nhắc, xem xét để quy định nội dung này trong dự thảo luật.
Tới đây, khi thông qua Hiến pháp sửa đổi, sáp nhập tỉnh, xã, sẽ có khoảng 32 nghị định Chính phủ phải ký đồng thời để phân cấp, phân quyền xuống cho địa phương hơn 1.200 nhiệm vụ của các bộ, ngành.
“Có những địa phương, gặp lãnh đạo nói khó đủ thứ, nhưng thực sự nó nằm trong luật, nghị định, thông tư mà ta triển khai chưa tới nơi tới chốn, nên đụng chuyện là bảo khó”, ông Trần Thanh Mẫn cho hay.
Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, tới đây khi phân cấp, phân quyền, nhiệm vụ của bí thư, chủ tịch của phường, xã rất nặng với hơn 1.000 nhiệm vụ của huyện, tỉnh đưa về.
Vì thế, số lượng cán bộ ở các cấp này trước mắt quy định như Chính phủ đề xuất, nhưng sau đó nếu cần thiết sẽ điều chỉnh.
Hoặc