Trong thời đại công nghệ hiện nay, điện thoại thông minh (smartphone) là thiết bị hầu như "không rời tay" đối với nhiều người. Tuy nhiên, việc sử dụng smartphone cũng đem đến những mối nguy cơ tiềm ẩn như bị theo dõi để ăn cắp thông tin.
Do đó, ai cũng nên biết cách nhận biết điện thoại có đang bị theo dõi hay không và cách xử lý đúng để tự bảo vệ mình.
Ảnh minh họa: Getty Images
Các dấu hiệu cho thấy điện thoại đang bị theo dõi
1. Hao pin bất thường
Điện thoại của bạn đang dùng bình thường tự dưng hao pin nhanh (hao pin khác với chai pin nên cần lưu ý), pin đang đầy nhưng dùng trong thời gian ngắn đã cạn. Bạn cần tiến hành kiểm tra xem ứng dụng nào đang tiêu hao pin của bạn nhiều đến như vậy.
Sau khi kiểm tra, hãy chuyển các ứng dụng gây hao pin vào chế độ nghỉ, hoặc nếu không cần dùng thì gỡ ứng dụng.
Nếu sau khi chuyển ứng dụng về chế độ nghỉ mà điện thoại vẫn hao pin thì có lẽ điện thoại của bạn đang bị theo dõi.
2. Dữ liệu điện thoại nhanh hết
Các gói dữ liệu di động hoặc tiền điện thoại hết nhanh hơn so với bình thường là một trong những dấu hiệu bất thường cho thấy đang có một phần mềm ẩn, độc hại chạy ngầm trên cùng hệ thống khi bạn kết nối mạng.
3. Quảng cáo xuất hiện dày đặc
Bình thường điện thoại của bạn ít hoặc không hiện quảng cáo dưới dạng pop-up với các nội dung lừa đảo, nhạy cảm… hay những dòng ký hiệu lạ, nhưng nay lại xuất hiện với tần suất dày đặc hơn thì có thể điện thoại của bạn đã bị theo dõi, hoặc nhiễm các malware.
4. Điện thoại hay bị nóng, hiệu suất giảm
Một dấu hiệu khác cũng khá phổ biến khi điện thoại bạn bị theo dõi đó là tình trạng nóng lạ thường và tốc độ xử lý chậm. Bởi có những ứng dụng đang chạy ngầm hay các ứng dụng theo dõi đang nằm trên điện thoại của bạn tiêu hao khá nhiều pin và tài nguyên của thiết bị.
5. Xuất hiện những âm thanh bất thường
Đừng nên quá thờ ơ với điện thoại của mình, bạn hãy để ý xem có các âm thanh kỳ lạ phát ra không? Có thể là tiếng bíp khi bắt đầu cuộc hội thoại hay các tạp âm ồn ào khác trong quá trình gọi điện hay nghe máy. Điều này chứng tỏ có thể bạn đang bị người khác ghi âm lại cuộc gọi.
6. Bỗng nhiên nhận được tin nhắn lạ
Những tin nhắn lạ chứa các chữ số, ký tự khó hiểu thường xuyên xuất hiện trong điện thoại của bạn, bạn không biết người gửi là ai nhưng tần suất nhận được tin nhắn khá nhiều khiến bạn hoang mang và đó cũng là dấu hiệu điện thoại của bạn đang bị theo dõi.
Cách khắc phục tạm thời là bạn xóa những tin nhắn đó đi và chặn số thuê bao đã gửi tin nhắn đến cho bạn và không nhấn vào các đường liên kết không rõ nguồn gốc kể cả do người thân trong gia đình hay bạn bè gửi.
7. Điện thoại tự tắt và khởi động lại
Dấu hiệu điện thoại bạn đang sử dụng tự nhiên tự tắt và khởi động lại trong khi bạn không hề thao tác thì có lẽ đã có ai đó truy cập, theo dõi thiết bị của bạn. Lưu ý: Ngoại trừ một số dòng máy được thiết lập tự khởi động lại khi máy quá tải.
8. Ứng dụng tự động được cài đặt
Nếu một ngày, trên điện thoại của bạn xuất hiện các ứng dụng lạ mà bạn không hề tải xuống và cài đặt nó thì bạn nghĩ ngay tới việc điện thoại mình đang không bình thường. Bởi vì các phần mềm gián điệp thường cho phép tự động cài đặt các ứng dụng mà không cần sự chấp thuận của bạn.
Bạn cần kiểm tra danh sách ứng dụng trên điện thoại của mình. Hãy kiểm tra các quyền mà mỗi ứng dụng yêu cầu. Nếu thấy quyền truy cập không hợp lý, hãy xem xét gỡ bỏ hoặc vô hiệu hóa ứng dụng đó.
Cách xử lý khi điện thoại bị theo dõi
1. Tắt định vị
Định vị vị trí là tính năng vô cùng hữu dụng của điện thoại và được mọi người sử dụng phổ biến để chia sẻ vị trí của mình. Tuy nhiên, để hạn chế bị theo dõi, hãy tắt nó đi khi không sử dụng vì điện thoại của bạn có thể bị theo dõi khi đang sử dụng ứng dụng này.
* Bạn chỉ nên bật định vị khi cần dùng các dịch vụ giao hàng hay tra bản đồ, không nên bật 24/24.
2. Thay đổi tất cả mật khẩu
Điện thoại của bạn đang bị theo dõi sẽ dẫn đến việc bảo mật thông tin kém. Bạn cần thiết lập bảo vệ bảo mật cho điện thoại của bạn ngay, bằng cách thay đổi tất cả mật khẩu đang dùng, bao gồm mật khẩu màn hình khóa, mã PIN, mật khẩu tài khoản dùng trên điện thoại như Facebook, Zalo, Gmail…
Khi điện thoại bị theo dõi, bạn nên thay đổi tất cả mật khẩu đang dùng, bao gồm mật khẩu màn hình khóa. Ảnh minh họa: Freepik
3. Gỡ các ứng dụng đáng ngờ
Bởi vì các phần mềm gián điệp thường cho phép tự động cài đặt các ứng dụng mà không cần sự chấp thuận của bạn, nên hãy xóa ngay lập tức các ứng dụng đó để bảo vệ bạn và thiết bị của bạn.
Hơn thế, người dùng không nên tự tải các ứng dụng lạ, không rõ nguồn gốc, hoặc các file crack từ các địa chỉ không uy tín.
4. Tìm phần mềm nghe lén
Tìm kiếm trên điện thoại của bạn có các phần tử, phần mềm nghe lén nào được tự động cài đặt hay truy cập vào thiết bị của bạn không, nếu có thì hãy xóa nó đi ngay.
5. Bật chế độ airplane
Cách đơn giản và hiệu quả để ngăn chặn bất kỳ hoạt động theo dõi nào diễn ra trong thời gian ngắn: Bật chế độ airplane. Khi chế độ airplane được bật, toàn bộ kết nối mạng bị tắt, giúp bạn đảm bảo rằng không có dữ liệu nào bị gửi đi trong khoảng thời gian đó.
6. Cài phần mềm diệt virus
Nếu điện thoại của bạn bị theo dõi thì bạn nên cài thêm phần mềm diệt virus để tiêu diệt virus - các tác nhân đánh cắp thông tin, dữ liệu từ máy của bạn giúp phát hiện ra những phần mềm độc hại và loại bỏ.
7. Khôi phục cài đặt gốc
Nếu sau khi đã thử hết các cách trên, tình hình điện thoại của bạn vẫn không thay đổi, thì bạn tiến hàng khôi phục điện thoại về trạng thái xuất xưởng (khôi phục cài đặt gốc) để loại bỏ hết tất cả những phần mềm, ứng dụng ngầm cũng như các ứng dụng nghe lén đang tồn tại trong điện thoại của bạn.
Cách thực hiện:
- Trên điện thoại Android: Vào Cài đặt > Quản lý chung > Xóa > Khôi phục cài đặt gốc > Đặt lại thiết bị.
- Trên điện thoại iPhone: Vào Cài đặt > Cào đặt chung > Đặt lại > Đặt lại tất cả cài đặt > Xóa tất cả nội dung và cài đặt.
8. Đến trung tâm sửa chữa có uy tín
Nếu như bạn đã thực hiện hết các biện pháp khắc phục trên nhưng điện thoại của bạn vẫn bị nghe lén thì bạn nên đem nó đến trung tâm sửa chữa có uy tín để nhân viên kỹ thuật kiểm tra kỹ hơn.
Một số lưu ý để tránh bị theo dõi điện thoại:
- Bạn không nên đưa điện thoại của mình cho người lạ, vì họ có thể thao tác và cài đặt những thứ khác nhau để theo dõi thiết bị của bạn với nhiều mục đích xấu mà bạn không biết.
- Bạn không nên cài ứng dụng đáng ngờ, những ứng dụng không rõ nguồn gốc (ngoài GG Play, App Store), ứng dụng nước ngoài.
- Bạn cần cân nhắc hoặc tốt nhất là không truy cập những trang web lạ, vì điều này cũng khiến thiết bị của bạn nhiễm virut và bị theo dõi.
- Bạn nên thử dùng ứng dụng kiểm tra theo dõi Network Connections (Android) để bảo vệ điện thoại của mình.
Minh Đức (T/h)
* Mời bạn đọc vào chuyên mục Tham khảo thêm
Hoặc