Phan Minh Đức (SN 1992), cựu học sinh chuyên Lý, trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam, là quán quân Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 10, cũng là nhà vô địch đầu tiên của ngôi trường này. Chiến thắng này giúp anh trở thành thí sinh đầu tiên của Hà Nội giành vòng nguyệt quế Olympia.
Sau cuộc thi, anh nhận học bổng 35.000 USD và du học ngành Tài chính - Kế toán tại Đại học Kỹ thuật Swinburne (Australia). Tốt nghiệp loại xuất sắc, anh Minh Đức được mời tham gia nghiên cứu sau đại học và chuyển thẳng lên bậc tiến sĩ ngành Kinh tế năng lượng tại Đại học Swinburne (Australia). Anh dừng chương trình học vì nhận thấy bản thân không phù hợp với lĩnh vực này.
Anh Minh Đức thời điểm tham gia chương trình và hiện tại.
Theo đuổi triết lý 'đề cao tư duy phản biện'
13 năm sinh sống ở nước ngoài, phần lớn công việc của anh Minh Đức đều gắn bó với lĩnh vực giáo dục. Học đại học, anh tham gia hỗ trợ sinh viên khóa sau, đảm nhiệm vai trò trợ giảng từ năm thứ hai. Anh còn tình nguyện tham gia chương trình dạy tiếng anh miễn phí cho các du học sinh, đi dạy gia sư và cùng bạn thành lập trung tâm nhỏ, chuyên luyện thi Toán.
Qua quá trình giảng dạy và tiếp xúc với nhiều thế hệ sinh viên, anh Minh Đức nhận thấy điểm chung của sinh viên Việt Nam là hạn chế về kỹ năng phản biện, tâm lý “ngại hỏi, sợ sai”, dẫn đến việc chưa thể hiện trọn vẹn năng lực và khó được đánh giá chính xác về chuyên môn. Anh cho rằng nguyên nhân bắt nguồn từ mô hình giáo dục một chiều, nơi thầy cô giữ vai trò truyền đạt kiến thức, còn học sinh chủ yếu ghi chép, ít đặt câu hỏi hay nêu quan điểm.
Minh Đức dần hình thành ý tưởng về việc thay đổi từ “gốc rễ” vấn đề, bắt đầu từ những cấp học nhỏ nhất. Thay vì giữ vai trò truyền đạt và cung cấp đáp án, anh ưu tiên việc đặt câu hỏi cho học sinh, khuyến khích các bạn tự tìm kiếm hướng đi. Với anh, quá trình tìm ra câu trả lời có giá trị hơn việc nắm một đáp án đúng.
Suy nghĩ ấy đưa anh đến với nghề giáo và trở thành động lực để anh kiên định theo đuổi con đường cống hiến cho giáo dục Việt Nam sau khi trở về nước.
Những ngày đầu trở về Việt Nam, Minh Đức bắt đầu theo đuổi mục tiêu thay đổi những hạn chế trong cách dạy và học. Nhận thấy nhiều học sinh Việt Nam còn lúng túng khi tiếp cận các nguồn tài liệu miễn phí, thiếu độ tin cậy trên mạng, anh quyết định tự mình hỗ trợ các bạn bằng việc tổ chức các buổi chữa đề miễn phí qua nền tảng Zoom. Để có địa điểm làm việc, anh mượn tạm căn phòng của người bạn làm nơi chuẩn bị bài giảng và kết nối học sinh.
Từ những buổi dạy miễn phí ban đầu, anh Minh Đức dần xây dựng định hướng rõ ràng hơn cho con đường giáo dục của mình. Hiện anh là Giám đốc học thuật của Future Class - trực thuộc Dự án giáo dục Future Me. Future Me được thành lập từ năm 2019, ban đầu hoạt động trực tuyến, tập trung vào định hướng nghề nghiệp và chia sẻ kinh nghiệm học tập cho học sinh, sinh viên.
Năm 2024, khi trở về Việt Nam, nhóm của anh Minh Đức tiếp tục phát triển Future Class với mục tiêu xây dựng những mô hình học tập hiện đại, giúp học sinh rèn luyện kỹ năng cần thiết cho tương lai.
Chiếc vòng nguyệt quế được đặt tại nơi làm việc của anh Đức
Khi việc dạy và học có sự tham gia của trí tuệ nhân tạo (AI), anh Minh Đức nhìn nhận đây vừa là lợi thế khi người học có thể tiếp cận nguồn thông tin khổng lồ, vừa là thách thức nếu quá phụ thuộc, dẫn đến hạn chế khả năng phản biện. Trong lớp học của mình, anh hướng dẫn học sinh sử dụng AI như công cụ để đối thoại và phản biện lại chính những thắc mắc của bản thân, qua đó tự tìm ra câu trả lời phù hợp nhất.
Nhiều năm giảng dạy, anh luôn kiên trì theo đuổi triết lý giáo dục đề cao tư duy phản biện và học tập chủ động, coi đó là nền tảng để học sinh phát triển lâu dài. “Tôi không dám nhận mình là nhà giáo dục hay người có sức ảnh hưởng. Tôi chỉ đơn giản là theo đuổi mục đích của bản thân. Tôi mong rằng, sau 60 năm làm nghề vẫn có học sinh nhớ đến, giống như ông nội tôi” , anh nói.
Luôn dõi theo các “nhà leo núi” Olympia
Sau 15 năm nhìn lại hành trình đến với Đường lên đỉnh Olympia, anh Minh Đức cho rằng đó là cơ hội đặc biệt giúp anh được trải nghiệm môi trường học tập quốc tế và tích lũy nhiều kiến thức, kinh nghiệm quý giá. Hơn cả một dấu mốc, chương trình còn là cách anh thực hiện lời hứa từ thời tiểu học, khi ngồi xem Olympia cùng gia đình và thầm ước một ngày được đứng trên sân khấu ấy.
Anh Minh Đức vẫn duy trì mối quan hệ thân thiết với cộng đồng Olympia và các thế hệ học sinh tham gia chương trình của trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam. Dù rời xa sân khấu Olympia nhiều năm, anh quan tâm và theo dõi hành trình của các “nhà leo núi”.
Anh Minh Đức chụp ảnh cùng các thế hệ "nhà leo núi" trường Ams.
Vừa qua, anh Minh Đức tham gia chương trình Olympia mùa thứ 25 như cách tiếp sức cho thế hệ trẻ tiếp nối hành trình chinh phục tri thức. Trong dịp đó, anh gặp gỡ Trần Bùi Bảo Khánh - quán quân Olympia năm 2025 và cũng là nhà vô địch thứ hai của trường Hà Nội - Amsterdam sau 15 năm. Với anh, cuộc gặp gỡ này là sự tiếp nối đẹp giữa các thế hệ học sinh Ams, cùng chung niềm đam mê học hỏi và khát vọng vươn lên.
Hoặc