Tuyến tụy là một cơ quan nhỏ nhưng đóng vai trò kép vô cùng quan trọng. Từ sản xuất insulin (chức năng nội tiết) để điều chỉnh đường huyết đến sản xuất các enzyme tiêu hóa (chức năng ngoại tiết) để phân hủy thức ăn. Vì vậy, tuyến tụy cũng dễ bị tổn thương bởi các cú sốc đường huyết và sự quá tải chất béo, dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm như viêm tụy cấp, mạn tính và ung thư tụy.
Trong khi đó, bữa sáng là thời điểm khởi động toàn bộ hệ thống trao đổi chất, và việc ăn sai món khi đang đói sẽ gây ra áp lực trực tiếp và nghiêm trọng lên tuyến tụy. Để bảo vệ tuyến tụy khỏi tình trạng viêm nhiễm và nguy cơ ung thư, bạn cần kiêng kỵ 5 loại thực phẩm là "phá tụy" dưới đây vào mỗi sáng:
Ảnh minh họa 1. Thức ăn và đồ uống giàu đường tinh luyện
Các loại nước ngọt, nước ép đóng hộp hay bánh ngọt công nghiệp chứa một lượng lớn đường tinh luyện. Khi được nạp vào cơ thể lúc bụng đói, chúng gây ra một cú sốc đường huyết, buộc các tế bào beta trong tuyến tụy phải phóng thích một lượng lớn Insulin cấp tốc.
Sự giải phóng Insulin đột ngột và quá mức này gây ra tình trạng quá tải, làm căng thẳng và suy yếu dần các tế bào sản xuất Insulin. Đây là nguyên nhân trực tiếp gây ra bệnh lý tiểu đường và làm tăng khả năng viêm tụy. Đồng thời, chúng còn gây hại cho gan và thúc đẩy lão hóa da.
2. Thực phẩm chiên rán ngập dầu và chất béo chuyển hóa
Các món ăn sáng chiên rán ngập dầu, bánh rán hoặc bánh mì kẹp thịt xông khói là những "gánh nặng" đối với chức năng ngoại tiết của tuyến tụy. Hàm lượng chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa cực cao đòi hỏi tuyến tụy phải sản xuất và giải phóng ngay một lượng lớn enzyme Lipase để tiêu hóa. Sự giải phóng enzyme quá mức có thể gây ra tình trạng enzyme "tự tiêu hóa" tuyến tụy, dẫn đến viêm tụy cấp tính một tình trạng đe dọa tính mạng.
Ngoài ra, kiểu ăn sáng này còn gây xơ vữa động mạch và tích tụ mỡ nội tạng, tăng nguy cơ mắc ung thư, hại dạ dày cùng nhiều cơ quan khác.
3. Cà phê đen đậm đặc hoặc trà mạnh
Ảnh minh họa Uống cà phê đen đậm đặc hoặc trà quá mạnh - đặc biệt là khi bụng đói sẽ kích thích tuyến tụy và túi mật một cách mạnh mẽ mà không có thức ăn để xử lý. Các chất kích thích này thúc đẩy sự giải phóng hormone tiêu hóa Cholecystokinin (CCK) và Gastrin, buộc tuyến tụy phải phóng thích enzyme tiêu hóa vào tá tràng một cách không cần thiết.
Quá trình kích thích không có mục tiêu này lặp đi lặp lại có thể gây căng thẳng và làm tăng nguy cơ kích ứng, viêm nhiễm mạn tính lên tuyến tụy. Những loại đồ uống nhiều người yêu thích vào buổi sáng này còn hại dạ dày, dễ gây trào ngược axit và rối loạn nhịp tim.
4. Thịt chế biến sẵn
Thịt chế biến sẵn như xúc xích, giăm bông, giò chả... đều có thể chứa các chất bảo quản gốc Nitrite. Các chất Nitrite này có thể chuyển hóa thành Nitrosamines, được xếp vào nhóm chất gây ung thư mạnh. Sự phơi nhiễm mạn tính và lặp đi lặp lại với Nitrosamines có liên quan chặt chẽ đến sự gia tăng nguy cơ mắc ung thư tụy, một trong những loại ung thư nguy hiểm nhất với diễn tiến âm thầm và tỷ lệ tỷ vong cao. Thực phẩm này còn làm tăng nguy cơ cao huyết áp do hàm lượng natri cao, cũng không tốt cho tim mạch nếu ăn vào buổi sáng.
5. Dùng bột ngũ cốc ăn liền thay thế bữa sáng
Các loại bột ngũ cốc ăn liền, dù tiện lợi, thường được xử lý tinh chế, có hàm lượng đường cao và thiếu hụt nghiêm trọng protein và chất xơ. Giống như đường tinh luyện, chúng gây ra sự tăng đường huyết đột ngột nhưng kéo dài, khiến tuyến tụy phải duy trì sản xuất Insulin ở mức cao trong suốt buổi sáng.
Ảnh minh họa Việc thiếu protein và chất xơ khiến quá trình hấp thụ diễn ra quá nhanh, làm giảm sự ổn định của đường huyết, gây căng thẳng mạn tính lên tế bào Beta và thúc đẩy tình trạng kháng Insulin. Chúng còn khiến bạn nhanh đói trở lại và thiếu chất dinh dưỡng thiết yếu.
Để tự cứu tuyến tụy, hãy ưu tiên bữa sáng giàu protein, chất xơ và chất béo lành mạnh, giúp kiểm soát tốc độ hấp thụ đường và giảm gánh nặng enzyme!
Hoặc