Sáng 8/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT).
Giảm gánh nặng về thủ tục hành chính cho doanh nghiệp
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, sau khi Luật Thuế giá trị gia tăng hiện hành có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025, Chính phủ, Bộ Tài chính đã nhận được nhiều kiến nghị phản ánh của hiệp hội, các doanh nghiệp về vướng mắc của chính sách thuế VAT đối với lĩnh vực nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi và điều kiện hoàn thuế.
Vì vậy, để giải quyết các vướng mắc bất cập từ thực tiễn, tháo gỡ điểm nghẽn do nguyên nhân từ quy định pháp luật như tinh thần Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị, trong bối cảnh nhiều địa phương trên cả nước đang chịu hậu quả thiên tai, bão lũ cần sớm khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp thì cần phải sửa đổi ngay một số quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng.
Theo đó, dự thảo Luật đưa lại nội dung đã được quy định từ năm 2014 về việc doanh nghiệp hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không phải tính thuế VAT nhưng được khấu trừ thuế VAT đầu vào khi bán sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường cho doanh nghiệp hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã khác.
Quy định này đã được thực hiện ổn định nhiều năm, bảo đảm không vi phạm nguyên tắc của thuế VAT, đồng thời không làm ảnh hưởng đến số thu ngân sách Nhà nước.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng (Ảnh: Media Quốc hội).
Bên cạnh đó sẽ góp phần làm giảm bớt gánh nặng về thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, đồng thời góp phần hỗ trợ hoạt động xuất khẩu nông lâm, thủy sản khi doanh nghiệp không phải ứng trước tiền để nộp thuế, sau đó lại làm thủ tục hoàn thuế, tránh lãng phí thời gian và chi phí cơ hội của doanh nghiệp.
Bộ trưởng cho biết, theo số liệu ước tính của một số ngành trong lĩnh vực nông nghiệp thì số thuế VAT 5% mà các doanh nghiệp phải nộp trong 6 tháng cuối năm 2025 như sau: Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam khoảng 5.000 tỷ đồng, Hiệp hội Lương thực Việt Nam khoảng 2.016 tỷ đồng, Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam khoảng 2.162 tỷ đồng (số thuế thu lại hoàn cho doanh nghiệp xuất khẩu gây khó khăn cho doanh nghiệp).
Dự án Luật cũng lược bỏ nội dung sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, dược liệu thì áp dụng thuế suất giá trị gia tăng theo mức thuế suất quy định cho sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản đang quy định tại khoản 5 điều 9 Luật Thuế giá trị gia tăng hiện hành.
Điều này để đảm bảo việc áp dụng thuế VAT đồng bộ theo quy định của pháp luật về thức ăn chăn nuôi, bảo đảm bình đẳng với thức ăn chăn nuôi nhập khẩu do thức ăn chăn nuôi nhập khẩu không chịu thuế, còn thức ăn chăn nuôi sản xuất trong nước có thuế giá trị gia tăng đầu vào 5% nên phải tính vào chi phí làm tăng giá bán.
Quy định này sẽ tháo gỡ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp, nhất là trong bối cảnh ngành nông nghiệp bị ảnh hưởng nhiều từ hệ quả của thiên tai, mưa lũ kéo dài.
Dự án Luật cũng lược bỏ quy định về điều kiện hoàn thuế: Người mua chỉ được hoàn thuế khi người bán đã kê khai nộp thuế tại điểm c, khoản 9, điều 15, Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024.
Dự án Luật bổ sung khoản 3a vào sau khoản 3 Điều 14 như sau: "Thuế VAT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ không phải tính thuế VAT được khấu trừ toàn bộ".
Theo Bộ trưởng, đề xuất này không tác động đến số thu ngân sách Nhà nước mà còn giảm thủ tục tính và kê khai, nộp, khấu trừ thuế. Đồng thời vẫn bảo đảm nguyên tắc của thuế VAT là thuế VAT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ sử dụng cho sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế VAT được khấu trừ toàn bộ, các sản phẩm này khi bán cho người tiêu dùng cuối cùng vẫn thuộc đối tượng chịu thuế VAT 5%.
Bên cạnh đó quy định này cũng góp phần hỗ trợ hoạt động xuất khẩu nông, lâm, thủy, hải sản khi doanh nghiệp không phải ứng trước tiền để nộp thuế sau đó lại làm thủ tục hoàn thuế đồng thời góp phần đơn giản hóa thủ tục, tránh lãng phí thời gian và chi phí cơ hội của doanh nghiệp, giảm gian lận trong mua bán hóa đơn cũng như hoàn thuế VAT.
Đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm đối với các nội dung sửa đổi
Trình bày nội dung thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, nhiều ý kiến trong Ủy ban cho rằng, tại Kỳ họp này, chưa thật sự cần thiết trình Quốc hội sửa đổi Luật.
Trong trường hợp phải xử lý ngay các điểm nghẽn (nếu có) và để linh hoạt, Chính phủ có thể chủ động ban hành Nghị quyết của Chính phủ theo quy định của Nghị quyết số 206/2025/QH15 để xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội tại kỳ họp gần nhất và đánh giá toàn diện sau thời gian thực hiện để đề xuất sửa Luật chính thức (trong trường hợp cần thiết) trước tháng 3/2027.
Tuy nhiên, do hiện nay đang trong thời gian Quốc hội họp và để đồng hành cùng Chính phủ tháo gỡ vướng mắc cho các doanh nghiệp trong thời gian sớm nhất, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã thống nhất trình Quốc hội hồ sơ Dự án Luật để xem xét trong Kỳ họp này.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi (Ảnh: Media Quốc hội).
Ông Mãi nêu rõ, trong trường hợp các nội dung sửa đổi được Quốc hội thông qua để quay lại như quy định của Luật trước đây, đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm đối với các nội dung sửa đổi, bảo đảm giải quyết được các điểm nghẽn trong hoàn thuế và vướng mắc, bất cập phát sinh từ thực tiễn.
Đồng thời bảo đảm Quy định số 178 về kiểm soát quyền lực và phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật; không để xảy ra trục lợi chính sách, gian lận hoá đơn gây thất thoát, thiệt hại ngân sách nhà nước như đã xảy ra trong thời gian vừa qua; không tạo ra các khó khăn, vướng mắc mới cho các đối tượng nộp thuế và các đối tượng khác có liên quan.
Hoặc