Buổi sáng là thời điểm khởi đầu cho một ngày mới và đóng vai trò cung cấp năng lượng cùng các dưỡng chất cần thiết để cơ thể hoạt động sau giấc ngủ dài. Tuy nhiên, không chỉ việc “ăn hay không ăn” mà “ăn như thế nào” cũng quyết định rất lớn đến sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe của mạch máu.
Thói quen bỏ bữa hoặc lựa chọn thực phẩm không phù hợp có thể khiến cholesterol và chất béo tích tụ, làm tổn thương thành mạch, dẫn đến xơ cứng động mạch và nhiều biến chứng nguy hiểm khác.
Dưới đây là bốn kiểu ăn sáng tưởng như vô hại nhưng thực tế lại âm thầm “tàn phá” hệ tim mạch nếu kéo dài:
Ăn sáng nhiều muối
Nhiều người có thói quen ăn cơm sáng với đồ kho mặn, dưa muối, cà muối hay các loại thực phẩm chế biến sẵn. Tuy nhiên, đây là nhóm món ăn gây hại trực tiếp đến tim mạch.
Sau một đêm ngủ, cơ thể thường thiếu nước, khả năng đào thải natri bị giảm. Lượng muối dư thừa khiến máu đặc lại, buộc tim phải co bóp mạnh hơn để bơm máu, làm tăng huyết áp và khiến thành mạch chịu áp lực lớn.
Ăn mặn trong thời gian dài khiến mạch máu mất độ đàn hồi, làm tăng nguy cơ suy tim, suy thận và đột quỵ. Ngoài ra, thực phẩm muối chua chứa nitrit, một chất có thể tạo ra hợp chất nitrosamine gây ung thư dạ dày khi kết hợp với axit trong dạ dày. Vì vậy, ăn dưa cà muối thường xuyên vào bữa sáng không chỉ ảnh hưởng đến mạch máu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe khác.
Ăn sáng với đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ
Những món như xôi chiên, bánh rán, gà rán hay khoai tây chiên tuy thơm ngon, tiện lợi nhưng lại là “kẻ thù thầm lặng” của mạch máu. Dầu ăn bị đun ở nhiệt độ cao sinh ra nhiều hợp chất oxy hóa, làm tăng cholesterol xấu (LDL) và giảm cholesterol tốt (HDL). Máu trở nên đặc, dễ hình thành cục máu đông, từ đó thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch.
Nếu duy trì chế độ ăn nhiều dầu mỡ trong thời gian dài, thành mạch sẽ mất tính đàn hồi, dễ nứt vỡ hoặc tắc nghẽn, làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng xếp thực phẩm chiên rán vào nhóm có thể gây ung thư nếu tiêu thụ thường xuyên.
Đặc biệt, ăn những món này vào buổi sáng, khi cơ thể cần năng lượng nhẹ nhàng và dễ tiêu, sẽ khiến dạ dày phải hoạt động quá sức, sinh ra cảm giác nặng nề, buồn nôn và đầy bụng.
Ăn sáng bằng thực phẩm nhiều đường
Bánh ngọt, trà sữa, nước trái cây đóng chai, socola hay ngũ cốc chế biến sẵn thường được nhiều người chọn vì tiện lợi. Tuy nhiên, các món này chứa lượng đường cao khiến insulin trong máu tăng đột ngột, gây rối loạn chuyển hóa và khiến cơ thể mệt mỏi, chóng mặt sau khi ăn.
Về lâu dài, đường huyết tăng cao sẽ làm tổn thương lớp nội mạc mạch máu, tạo điều kiện cho cholesterol xấu bám dính, hình thành mảng xơ vữa.
Không chỉ vậy, lượng đường dư thừa còn dẫn đến thừa cân, béo phì và tăng huyết áp, những yếu tố nguy cơ hàng đầu của bệnh tim mạch. Nghiên cứu cũng cho thấy, bữa sáng chứa nhiều đường khiến não bộ hoạt động kém tập trung, giảm hiệu suất làm việc và dễ gây cảm giác thèm ăn liên tục trong ngày.
Uống sữa hoặc cà phê thay cho bữa sáng
Vì quá bận rộn, nhiều người Việt chỉ kịp uống vội ly cà phê hoặc sữa rồi bắt đầu công việc. Tuy nhiên, khi dạ dày đang trống rỗng, cả hai loại đồ uống này đều không phải là lựa chọn lý tưởng.
Cà phê chứa caffeine, chất kích thích khiến dạ dày tiết nhiều axit, dễ gây viêm loét và đau dạ dày. Caffeine còn có tác dụng lợi tiểu, khiến cơ thể mất nước, máu đặc lại, làm tăng áp lực lên thành mạch.
Trong khi đó, uống sữa lúc bụng đói khiến dạ dày co bóp mạnh, dẫn đến đầy hơi, khó tiêu và giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng. Nếu thói quen này kéo dài, cơ thể thiếu năng lượng, dễ mệt mỏi, não bộ khó tập trung, còn hệ tiêu hóa và tim mạch đều bị ảnh hưởng tiêu cực.
Lưu ý ăn sáng đúng cách
Một bữa sáng lành mạnh nên cân bằng đủ bốn nhóm chất: tinh bột, đạm, chất béo lành mạnh và vitamin khoáng chất. Bạn có thể chọn các loại tinh bột nguyên cám như bánh mì đen, yến mạch, gạo lứt… giúp cung cấp năng lượng ổn định mà không làm tăng đường huyết đột ngột.
Nguồn đạm tốt đến từ trứng, cá, sữa chua, hoặc đậu phụ, giúp duy trì cơ bắp và tăng cảm giác no.
Ngoài ra, nên bổ sung rau xanh hoặc trái cây tươi vào bữa sáng để cung cấp chất xơ, giúp kiểm soát cholesterol và ổn định huyết áp. Hạn chế các loại thực phẩm chiên rán, quá ngọt hoặc quá mặn. Một ly nước ấm trước khi ăn sáng sẽ giúp kích thích tiêu hóa và cải thiện tuần hoàn máu.
Thời điểm ăn sáng cũng quan trọng không kém. Các chuyên gia khuyến nghị nên ăn trong vòng một giờ sau khi thức dậy và trước 9 giờ sáng để đảm bảo cơ thể có đủ năng lượng cho cả ngày. Nếu quá bận, có thể chuẩn bị sẵn các món ăn nhanh nhưng lành mạnh như bánh mì nguyên cám kẹp trứng, yến mạch trộn sữa chua hoặc trái cây, thay vì bỏ bữa hoặc ăn vội thực phẩm không tốt.
Duy trì bữa sáng đều đặn và lành mạnh giúp ổn định đường huyết, bảo vệ mạch máu khỏi tổn thương và hỗ trợ chức năng tim mạch. Khi mạch máu khỏe, máu lưu thông tốt hơn, não bộ tỉnh táo, hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả và cân nặng dễ kiểm soát hơn.
(Tổng hợp)
Hoặc