Hãy tưởng tượng: Những chai lọ thủy tinh vỡ vụn, tấm kính cũ kỹ từ pin mặt trời hết hạn... – thứ mà chúng ta thường vứt đi như rác – nay có thể trở thành "siêu vật liệu" giúp TP. Hồ Chí Minh chiến đấu với ngập lụt do mưa lớn và triều cường.
Đó chính là ý tưởng đột phá được các chuyên gia hàng đầu Việt Nam đề xuất: Sử dụng kính xốp thủy tinh (FGA) dùng cho hạ tầng hấp thụ nước của ở 'Thành phố bọt biển' TP. Hồ Chí Minh.
Kính xốp thủy tinh vừa là vật liệu tái chế, vừa giúp "ngậm nước" tại các thành phố/khu vực hay ngập lụt do triều cường và mưa lũ. Ảnh: Buildinggreen
"Thành phố bọt biển" (Sponge City) là một mô hình được Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) mô tả là thành phố có khả năng "ngậm nước" như miếng bọt biển.
Thông qua các giải pháp tự nhiên và nhân tạo như cây xanh, công viên, cơ sở hạ tầng, có thể quản lý dòng chảy theo nguyên tắc hấp thụ, lưu trữ, lọc sạch và tái sử dụng nước một cách hiệu quả.
Tại hội thảo khoa học ngày 18/12/2025, GS.TS Đặng Mậu Chiến – Chủ tịch Hội đồng Liên ngành Khoa học & Công nghệ Vật liệu, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh – đã đưa ra đề xuất này. Ông cùng các chuyên gia như TS. Trần Quốc Công (Viện Thủy Công - Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam) và PGS. TS. Tống Xuân Tám (Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh) nhấn mạnh: FGA, đến từ 99% thủy tinh tái chế (chai lọ, kính xây dựng, bụi kính...) sẽ được nung thiêu kết thành khối xốp nhẹ, độ xốp lên đến 90%, nhẹ hơn bê tông truyền thống gấp nhiều lần và đặc biệt không cháy hay mục nát.
Đây là cách biến rác thải (thủy tinh đã qua sử dụng) thành "siêu vật liệu" mà không cần khai thác tài nguyên mới.
Thế giới phát triển rầm rộ
Hiện, FGA đang được sản xuất thương mại ở nhiều quốc gia trên thế giới, chủ yếu tập trung ở châu Âu, Bắc Mỹ và một phần châu Á.
Trong báo cáo thực hiện ngày 6/11/2025 của Marketresearch, quy mô thị trường toàn cầu về kính xốp thủy tinh tái chế dự báo sẽ tăng từ 703 triệu USD vào năm 2025 lên 980 triệu USD vào năm 2031; tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) dự kiến là 5,7% từ năm 2025 đến năm 2031.
Theo Marketsandmarkets, các công ty dẫn đầu thị trường kính xốp (bao gồm cả dạng tấm cách nhiệt và FGA) là Owens Corning (Mỹ), Uusioaines Oy (Phần Lan), Glapor (Đức), Misapor (Thụy Sĩ), Polydros S.A. (Tây Ban Nha), Refaglass (Cộng hòa Séc), Earthstone International (Mỹ)...
Kính xốp thủy tinh đã được sử dụng rộng rãi ở lục địa châu Âu trong vài thập kỷ qua. Hình ảnh siêu vật liệu thân thiện môi trường này được triển khai tại SVĐ AFG Arena ở Thụy Sĩ. Ảnh: Passivehouseplus
Ý tưởng sử dụng FGA cho "thành phố bọt biển" mang lại lợi ích song hành về giảm ngập lụt đô thị và giải quyết bài toán rác thải thủy tinh (thông qua việc tái chế).
Trước đó, Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham Việt Nam) đề xuất TP. Hồ Chí Minh tìm hiểu mô hình “thành phố bọt biển - sponge city” để cải thiện khả năng chống chịu khí hậu và quản lý lũ lụt.
Không chỉ chống ngập, Sponge City còn mang lại vô vàn lợi ích: Giảm đảo nhiệt đô thị, bổ sung nước ngầm, cải thiện chất lượng không khí và tạo không gian sống xanh mát. Rotterdam (Hà Lan), Copenhagen (Đan Mạch) là hai trong số những thành phố đi đầu áp dụng mô hình này.
Hoặc