Trong xã hội hiện đại, nhiều phụ huynh thường chú trọng vào điểm số, kỹ năng toán – văn – ngoại ngữ mà quên mất một yếu tố then chốt quyết định sự thành công của trẻ trong tương lai: chỉ số EQ – trí tuệ cảm xúc. Nếu IQ giúp trẻ học nhanh, nhớ lâu thì EQ lại quyết định khả năng giao tiếp, ứng xử, xử lý tình huống và tạo dựng các mối quan hệ.
Theo quan sát của một người làm việc trong ngành giáo dục hơn 30 năm, cô Dư, giáo viên tại một trường tiểu học tại tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc, nhận thấy một đứa trẻ có EQ thấp thường không giỏi che giấu trong giao tiếp. Chỉ cần quan sát cách nói chuyện hàng ngày, phụ huynh sẽ dễ dàng nhận ra 3 đặc điểm phổ biến dưới đây. Nếu không uốn nắn sớm, những thói quen ấy sẽ trở thành điểm trừ lớn khi trẻ trưởng thành.”
1. Hay ngắt lời, không để người khác nói hết câu
Đây là thói quen xuất hiện khá phổ biến ở những trẻ có EQ thấp. Thay vì kiên nhẫn lắng nghe, trẻ thường cắt ngang, chen lời để bày tỏ quan điểm của mình. Một số em còn có xu hướng nói to, muốn áp đảo người đối diện, bất kể là bạn bè hay người lớn.
Thói quen này phản ánh sự thiếu kiềm chế và chưa biết tôn trọng người khác. Nếu không được chỉnh sửa, trẻ dễ hình thành tính cách ích kỷ, chỉ quan tâm đến việc thể hiện bản thân mà bỏ qua cảm xúc của người đối diện. Trong môi trường học tập và làm việc sau này, kiểu giao tiếp thiếu kiên nhẫn sẽ khiến trẻ khó hòa nhập và bị đánh giá thiếu tinh tế.
2. Thường xuyên nói những câu thiếu suy nghĩ
Một biểu hiện khác của EQ thấp là nói mà không cân nhắc hậu quả. Trẻ có thể buột miệng chê bai bạn bè, nói lời làm tổn thương người khác hoặc đưa ra nhận xét tiêu cực mà không nhận ra mức độ ảnh hưởng. Điều này xảy ra khi trẻ chưa học được cách đặt mình vào vị trí người khác – kỹ năng cốt lõi của trí tuệ cảm xúc.
Nếu phụ huynh không kịp thời điều chỉnh, thói quen này có thể biến thành tính cách thẳng thừng quá mức, thiếu khéo léo. Trong xã hội, sự chân thành là cần thiết, nhưng đi kèm với nó phải là sự tinh tế để tránh làm người khác khó chịu.
3. Mất bình tĩnh khi giao tiếp
Một đặc điểm khác thường thấy ở trẻ có EQ thấp là dễ nóng nảy khi nói chuyện. Chỉ cần bạn bè có ý kiến trái chiều hoặc bị thầy cô nhắc nhở, các em lập tức phản ứng gay gắt, thậm chí tranh cãi đến cùng để bảo vệ quan điểm. Một số em còn có xu hướng lớn tiếng, khó kiểm soát cảm xúc và khó chấp nhận sự khác biệt.
Theo các chuyên gia giáo dục, việc thường xuyên mất bình tĩnh khi giao tiếp không chỉ làm rạn nứt quan hệ bạn bè mà còn tạo ấn tượng tiêu cực với thầy cô. Về lâu dài, trẻ sẽ khó hợp tác, khó làm việc nhóm và dễ bị cô lập trong tập thể. Đây cũng là dấu hiệu rõ ràng cho thấy trẻ cần được rèn luyện khả năng kiềm chế cảm xúc và học cách phản hồi một cách bình tĩnh, xây dựng hơn.
Hoặc