Hộ kinh doanh dưới ngưỡng nộp thuế không phải mở sổ kế toán?

Bộ Tài chính đã lấy ý kiến đối với dự thảo Thông tư hướng dẫn chế độ kế toán cho hộ, cá nhân kinh doanh - văn bản thay thế Thông tư 88. Nhiều ý kiến của các cơ quan, tổ chức đã được tiếp thu và giải trình.

Hội Tư vấn thuế Việt Nam đề nghị không quy định bắt buộc mở sổ đối với hộ kinh doanh dưới ngưỡng nộp thuế giá trị gia tăng, thu nhập cá nhân; chỉ khuyến khích sử dụng sổ kế toán với nhóm nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu, đồng thời có thể lược bỏ một số chỉ tiêu để đơn giản việc ghi chép.

Về vấn đề này, Bộ Tài chính cho biết thông tư sẽ tiếp thu theo hướng, các hộ thuộc nhóm này không phải mở sổ kế toán. Thay vào đó, theo dự thảo chính sách thuế đối với hộ kinh doanh, các hộ có doanh thu dưới ngưỡng phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân sẽ kê khai doanh thu bằng phương thức điện tử.

Dự kiến, các hộ có doanh thu dưới ngưỡng phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân sẽ kê khai doanh thu bằng phương thức điện tử.

Trước đó, dự thảo quy định hộ và cá nhân kinh doanh được chia theo 3 nhóm doanh thu và phương pháp nộp thuế. Với nhóm có doanh thu năm từ 200 triệu đồng trở xuống (được coi là dưới ngưỡng chịu thuế theo đề xuất cũ), hộ kinh doanh phải sử dụng sổ chi tiết doanh thu hàng hóa, dịch vụ (mẫu S1a-HKD) để ghi nhận toàn bộ doanh thu phát sinh.

Về lưu trữ tài liệu kế toán, Công ty Trọng Tín đề xuất cho phép hộ và cá nhân kinh doanh được linh hoạt, áp dụng mẫu sổ kế toán theo hướng dẫn của thông tư, đồng thời tùy nhu cầu có thể mở thêm các sổ chi tiết phù hợp với thực tế hoạt động. Cơ quan soạn thảo cho biết đã tiếp thu và hoàn thiện dự thảo theo hướng: ngoài các sổ kế toán được quy định trong thông tư, hộ và cá nhân kinh doanh có thể bổ sung hoặc điều chỉnh biểu mẫu sổ kế toán để phù hợp hơn với nhu cầu quản lý của đơn vị.

Một số cơ quan thuế địa phương (Lào Cai, Đắk Lắk) đề nghị làm rõ quy định về chứng từ kế toán, bởi theo dự thảo thông tư này, hộ gia đình được yêu cầu sử dụng hóa đơn bán hàng, trong khi dự thảo Nghị định về quản lý thuế lại quy định hộ kinh doanh có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm không bắt buộc dùng hóa đơn điện tử.

Liên quan nội dung này, Bộ Tài chính tiếp thu và cho biết, hoàn thiện dự thảo theo hướng hộ kinh doanh được sử dụng hóa đơn và các chứng từ khác để xác định và kê khai doanh thu theo quy định của pháp luật thuế.

Thời hạn lưu trữ tài liệu kế toán cũng ghi nhận nhiều góp ý trái chiều. Ngân hàng Nhà nước đề nghị sửa thời hạn lưu trữ tối thiểu 5 năm thành “theo quy định của pháp luật kế toán” để đồng bộ. Bộ Tài chính không tiếp thu, cho rằng, hộ kinh doanh là đối tượng có hạn chế về trình độ kế toán nên cần quy định rõ thời hạn lưu trữ để thuận tiện cho quản lý.

Một số góp ý đề nghị làm rõ thời điểm bắt đầu tính thời hạn lưu trữ, nhưng cơ quan soạn thảo cho biết, hộ kinh doanh ghi sổ theo kỳ kê khai thuế nên sẽ tự chủ động lưu trữ trong thời hạn 5 năm.

Thuế An Giang đề nghị quy định rõ đối với trường hợp lưu trữ tài liệu điện tử có bắt buộc chữ ký số hay không; hoặc nếu lưu bản giấy thì phải ký, đóng dấu. Bộ Tài chính cho rằng, không phải hộ kinh doanh nào cũng có con dấu hoặc chữ ký số, và việc cung cấp tài liệu cho cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện theo yêu cầu của cơ quan đề nghị, do đó không tiếp thu kiến nghị.

Dự kiến, dự thảo Thông tư hướng dẫn chế độ kế toán cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, cùng thời điểm áp dụng các quy định thuế mới. Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua đã điều chỉnh mức doanh thu không phải nộp thuế của hộ, cá nhân kinh doanh từ 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm và cho trừ mức này trước khi tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu.