XEM CLIP:
Ông Nguyễn Văn Long - Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành nhà Hồ cho biết đây là đợt khai quật lớn nhất từ trước đến nay, hứa hẹn hé lộ thêm nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ẩn sâu trong lòng đất của kinh đô triều Hồ. Hoạt động này cũng thể hiện cam kết của tỉnh Thanh Hóa với UNESCO trong việc bảo tồn và phát huy giá trị Di sản Thế giới Thành nhà Hồ.
Theo kế hoạch, từ tháng 10/2025 đến tháng 7/2026, công tác khai quật sẽ diễn ra trên diện tích gần 10.000m², gồm 94 hố khai quật thuộc hai khu vực nền 4 và nền 5, những vị trí trọng yếu trong tổng thể kiến trúc Đàn tế Nam Giao.
Toàn cảnh khu Đàn tế Nam Giao trước khi khai quật.
Cũng theo ông Long, trong suốt quá trình thực hiện, các đơn vị được cấp phép phải đảm bảo an toàn địa tầng, di vật và hiện trường, đồng thời tuân thủ tiến độ, mục tiêu và quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Mọi cổ vật, di vật phát hiện sẽ được bảo vệ tại chỗ, chỉnh lý khoa học và báo cáo để xem xét phương án bảo tồn, trưng bày phù hợp.
“Chúng tôi kỳ vọng việc khai quật lần này sẽ cung cấp thêm nhiều luận cứ khoa học, phục vụ công tác nghiên cứu và phục dựng tổng thể nghi lễ tế trời của triều Hồ, qua đó góp phần phát huy giá trị đặc sắc của Di sản Thế giới Thành nhà Hồ”, ông Long cho biết.
Khu vực Đàn tế đang được khai quật.
Theo sử cũ, năm Canh Thìn 1400, Hồ Quý Ly lên ngôi, lập ra triều Hồ và dời đô về Tây Đô (nay thuộc huyện Vĩnh Lộc cũ, Thanh Hóa). Đến năm 1402, vua Hồ Hán Thương cho xây dựng Đàn tế Nam Giao, công trình thực hiện nghi lễ tế trời đất của triều đình. Công trình hoàn thành vào tháng 8 cùng năm, có diện tích hơn 2ha, cách Thành nhà Hồ khoảng 2,5km về phía Đông Nam.
Cũng theo ông Long, từ năm 2004 đến nay, đã có 4 lần thám sát, khai quật với tổng diện tích gần 18.000m², giúp các nhà khảo cổ cơ bản nhận diện đặc trưng của di tích.
Giếng cổ bên trong đàn tế.
Đàn tế Nam Giao có 5 cấp nền từ thấp đến cao, quay hướng Nam, thể hiện quan niệm “trời tròn, đất vuông” của người xưa. Toàn bộ kiến trúc sử dụng đá xanh, loại vật liệu đặc trưng cũng được dùng xây Thành nhà Hồ.
Ngoài ra, các nhà khoa học còn tìm thấy nhiều hiện vật bằng đất nung: như gạch chữ nhật, ngói lá đề khắc hình rồng, cùng nhiều di vật phản ánh trình độ kỹ thuật và tư duy thẩm mỹ cao của người xưa.
Nền móng bên trong Đàn tế dần phát lộ.
Khu di tích Đàn tế Nam Giao được xếp hạng di tích cấp tỉnh năm 1990 và đến năm 2007 được công nhận là Di tích khảo cổ cấp quốc gia. Đây cũng là 1 trong 3 bộ phận hợp thành vùng lõi Di sản Thế giới Thành nhà Hồ, cùng với Thành nội và khu vực lăng mộ triều Hồ và được UNESCO công nhận Di sản thế giới vào năm 2011.
Ảnh: Lê Dương
Hoặc