Người nông dân không còn "trông trời trông đất"
Những năm gần đây, nhờ mạnh dạn áp dụng kỹ thuật xử lý ra hoa trái vụ, nhiều nông dân ở huyện Chư Sê (tỉnh Gia Lai) đã “làm chủ mùa vụ” với giống nhãn Hương Chi.
Thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào thời điểm thu hoạch chính vụ, người dân chủ động đưa cây nhãn ra hoa vào thời điểm thị trường khan hàng, giá cao. Nhờ đó, không ít hộ có nguồn thu ổn định, lợi nhuận tăng gấp đôi, gấp ba so với trước đây.
Cây nhãn Hương Chi đang dần trở thành một hướng đi bền vững, giúp bà con nông dân vươn lên làm giàu từ chính mảnh vườn quê hương.
Tại xã Ia Pal (huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai), những vườn nhãn xanh mướt trải dài trên triền đồi không chỉ mang lại bóng mát, mà còn là “mỏ vàng” với nhiều nông dân nơi đây.
Theo ông Võ Phi Sơn Vũ, Chủ tịch UBND xã Ia Pal cho biết: “Hiện trên địa bàn xã có khoảng 35 hộ trồng nhãn Hương Chi trái vụ, trên diện tích hơn 10ha. Qua theo dõi, cây nhãn phù hợp với thời tiết và thổ nhưỡng tại huyện nên phát triển tốt, ít dịch bệnh và cho thu nhập ổn định. Những năm gần đây, cây nhãn cho năng suất đạt 30-35 tấn/ha tùy theo độ tuổi của cây. Thời điểm thu hoạch người dân bán với giá từ 20-25 ngàn đồng/kg, trừ chi phí, người dân lãi gần 400 triệu đồng/ha”.
Ông Dương Công Lãm, thôn Phú Cường, một trong những hộ tiên phong thử nghiệm trồng giống nhãn Hương Chi trái vụ mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Theo ông Vũ, hộ gia đình ông Dương Công Lãm, thôn Phú Cường, một trong những hộ tiên phong thử nghiệm trồng giống nhãn Hương Chi trái vụ mang lại hiệu quả kinh tế cao, thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Dẫn chúng tôi thăm quan vườn nhãn diện tích 1,3ha, sai trĩu quả chuẩn bị cho thu hoạch đôi mắt ông Lãm ánh lên niềm vui sướng hạnh phúc.
Theo ông Lãm để có được thành quả là vườn nhãn trái vụ, trĩu quả là cả một hành trình đầy sự quyết tâm, mạo hiểm mạnh dạn chuyển đổi giống cây trồng.
Ông kể, những năm trước, gia đình ông quanh năm chỉ trông vào vài sào rẫy cà phê, tiêu, thu nhập bấp bênh, giá cả lên xuống khiến cuộc sống cứ mãi “giật gấu vá vai”. Vào thời điểm năm 2014 giá cà phê “tụt dốc” khiến cuộc sống càng trở nên khó khăn. Qua tìm hiểu trên mạng, thông tin trên báo chí ông biết đến giống cây nhãn Hương Chi, dễ trồng cho thu nhập cao.
Nhãn Hương Chi, dễ trồng cho thu nhập cao.
Năm 2015 ông mạnh dạn mua giống nhãn từ tỉnh Hưng Yên về trồng thử nghiệm trên mảnh đất Tây Nguyên. Khi cây nhãn Hương Chi được đưa về trồng thử nghiệm, ông cũng chỉ trồng vài chục gốc với tâm thế “thử xem sao”.
Ông Lãm chia sẻ: “Ban đầu chỉ ra trái đúng vụ, bán được nhưng không nhiều vì đụng mùa. Mấy năm gần đây tôi học được cách xử lý ra hoa trái vụ, vậy là thời điểm nhãn nhà mình có quả thì thị trường lại đang khan. Nhờ vậy, giá cao gấp đôi, lãi lớn.
Đưa tay kéo những cành nhãn bóng bẩy, sai trĩu quả khoe với chúng tôi, ông Lãm phấn khởi: “Mỗi năm tôi chia làm 2 – 3 đợt xử lý cho cây ra trái xen kẽ. Cứ thế có nhãn bán gần như quanh năm. Với giá bán tại vườn như hiện nay bình quân 22 nghìn đồng/ kg, bình quân mỗi vụ, thu nhập từ 400–500 triệu đồng. Nhờ đó, cuộc sống của gia đình ngày càng ổn định hơn.
Thấy gia đình ông Lãm thành công với mô hình trồng nhãn Hương Chi trái vụ, nhiều người dân trong xã, tiếp cận học hỏi, nắm bắt kỹ thuật. Đứng giữa vườn nhãn chín rộ, đang tấp nập công nhân thu hoạch, ông Phạm Công Tới, thôn 5, không giấu được niềm vui.
Tay nâng từng chùm nhãn căng mọng, ông chia sẻ: “Ngày xưa mình cứ trồng theo thói quen, tới vụ thì hái, còn bán được giá hay không là hên xui. Từ khi học được kỹ thuật cho ra trái trái vụ, tôi mới hiểu làm nông cũng phải có tính toán, phải biết nghe thị trường”.
Ông Phạm Công Tới, phấn khởi nhãn Hương Chi được mùa được giá.
Ông kể, ban đầu cũng lo, nhưng nhờ chịu khó theo các lớp tập huấn, học hỏi trên mạng và từ cán bộ nông nghiệp. Ban đầu ông chỉ dám trồng xen canh với cà phê. Sau 3 năm, cây bắt đầu cho trái, kết quả bất ngờ, nhãn ra trái vụ, giá bán cao gấp 3 lần so với vụ chính.
Từ thành quả đầu tiên, ông bắt đầu chuyển đổi sang trồng nhãn trên diện tích hơn 1ha. Dù mới cho thu bói, nhưng năng suất vườn nhãn của ông đạt gần 20 tấn. Với giá bán 20-25 ngàn đồng/kg, sau khi trừ chi phí, gia đình ông lãi gần 300 triệu đồng.
Hướng đến nông nghiệp bền vững
Tại xã Hbông (huyện Chư Sê), người dân trong xã trồng hơn 13ha nhãn Hương Chi. Cây nhãn dễ chăm sóc, ít sâu bệnh và cho năng suất ổn định 20-40 tấn/ha, góp phần mang lại nguồn thu nhập ổn định cho bà con nông dân.
Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Hữu Viên, Chủ tịch UBND xã Hbông cho biết: “Việc người dân chủ động áp dụng kỹ thuật xử lý ra hoa trái vụ cho cây nhãn Hương Chi là một tín hiệu rất tích cực. Mô hình này không chỉ giúp nâng cao thu nhập mà còn tạo sự thay đổi trong tư duy sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, thích ứng thị trường”.
Theo ông Phạm Hữu Viên, nhãn Hương Chi trái vụ là một hướng đi tiềm năng, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương”.
Theo ông Viên xã luôn khuyến khích bà con mạnh dạn áp dụng khoa học kỹ thuật, đồng thời phối hợp, hội nông dân xã thường xuyên tập huấn, nắm bắt kỹ thuật tiên tiến. Trong thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục hỗ trợ người dân xây dựng vùng trồng tập trung, xúc tiến thương mại và từng bước xây dựng thương hiệu nhãn Hương Chi Chư Sê.
Ông Viên nhấn mạnh: “Muốn nông dân làm giàu từ nông nghiệp, chính quyền phải đồng hành, định hướng và tạo điều kiện. Chúng tôi xác định cây nhãn Hương Chi trái vụ là một hướng đi tiềm năng, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương".
Ông Nguyễn Hữu Tỵ, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Chư Sê cho biết: “Để nâng cao giá trị kinh tế cho nhãn Hương Chi, năm 2020, huyện đã triển khai dự án “Liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm nhãn Hương Chi theo chuỗi giá trị thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia. Tổng kinh phí triển khai dự án gần 960 triệu đồng với diện tích 50ha.
Những vườn nhãn Hương Chi đang đơm hoa kết trái không chỉ cho ra những mùa quả ngọt, mà còn là minh chứng sống động cho sự đổi thay từ tư duy sản xuất của người nông dân.
Khi người trồng không còn chỉ “trông trời, trông đất”, mà biết chủ động học hỏi, áp dụng khoa học kỹ thuật và lắng nghe thị trường, thì ngay cả cây trái cũng biết “đúng mùa” mà sinh lợi.
Từ vùng đất nắng gió Chư Sê, một hướng đi mới đang mở ra – nơi nông nghiệp không chỉ là kế sinh nhai, mà còn là con đường làm giàu bền vững.
Hoặc