Sau ngày đông chí, thời điểm được xem là mốc chuyển giao quan trọng trong năm, năng lượng dương bắt đầu dần phục hồi. Theo quan niệm dưỡng sinh phương Đông, đây cũng là giai đoạn cơ thể con người cần được bổ sung dinh dưỡng đầy đủ nhất để chuẩn bị cho chu kỳ sinh trưởng mới. Tuy nhiên, trên thực tế, không ít người – đặc biệt là người trung niên và cao tuổi – lại có xu hướng ăn uống đơn giản, qua loa trong mùa lạnh vì ngại nấu nướng hoặc sợ ăn nhiều gây đầy bụng. Thói quen này nếu kéo dài có thể khiến hệ miễn dịch suy giảm, chức năng tiêu hóa kém đi và làn da ngày càng khô ráp.
Mùa đông, nhất là sau đông chí, được xem là thời điểm lạnh và khô nhất trong năm. Không khí hanh khô kết hợp với việc tiêu thụ nhiều thịt, cá, đồ ăn dầu mỡ để “giữ ấm” dễ khiến gan phải làm việc quá tải. Trong khi đó, nhiều người lại chỉ xoay quanh những loại rau quen thuộc như củ cải hay bắp cải – vốn dễ mua nhưng giá trị dinh dưỡng không quá nổi bật nếu ăn lặp lại trong thời gian dài.
Các loại rau củ phổ biến vào mùa đông ở nước ta
Theo bác sĩ dinh dưỡng Nguyễn Thị Minh Tâm (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội), chế độ ăn mùa đông nên chú trọng các loại rau có khả năng cung cấp chất xơ, vitamin, khoáng chất và đồng thời hỗ trợ chức năng gan. “Gan là cơ quan giải độc quan trọng, đặc biệt dễ bị tổn thương khi cơ thể hấp thụ nhiều đạm và chất béo trong mùa lạnh. Việc bổ sung các loại rau giàu vitamin A, C, chất chống oxy hóa sẽ giúp gan hoạt động hiệu quả hơn, đồng thời tăng sức đề kháng và cải thiện làn da khô nứt”, bác sĩ Tâm nhấn mạnh.
Thay vì chỉ phụ thuộc vào củ cải và bắp cải, chuyên gia khuyến nghị nên bổ sung luân phiên bốn loại “rau vàng” vừa ngon, vừa rẻ, lại đặc biệt phù hợp để ăn thường xuyên sau ngày đông chí.
Măng là thực phẩm tuyệt vời cho chế độ ăn kiêng giảm cân lành mạnh vì nó có ít calo và đường nhưng lại giàu chất xơ
Măng tre – món quà quý của mùa đông
Măng tre mùa đông, hay còn gọi là măng đông, là loại thực phẩm chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn khi tiết trời lạnh. Khác với măng các mùa khác, măng đông có vị giòn, ngọt thanh, mùi thơm dễ chịu và không hề đắng. Đây là lý do nhiều người sành ăn luôn tranh thủ thưởng thức măng đông ít nhất mỗi tuần một lần trong mùa lạnh.
Về mặt dinh dưỡng, măng tre rất giàu chất xơ, nước, vitamin C và kali. Ăn măng với lượng vừa phải giúp thúc đẩy tiêu hóa, giảm tích tụ mỡ trong gan, đồng thời hỗ trợ đào thải độc tố. Ngoài ra, hàm lượng nước tự nhiên trong măng còn giúp làm dịu tình trạng khô da – vấn đề phổ biến trong mùa đông.
Các món phổ biến nhất gồm măng luộc chấm mắm ớt, măng xào thịt bò hoặc măng nấu canh sườn non. Khi chế biến, nên luộc sơ măng để loại bỏ tạp chất rồi xào nhanh hoặc nấu trong thời gian ngắn nhằm giữ độ giòn và vị ngọt tự nhiên. Măng tre cũng rất hợp khi nấu cùng gà hoặc cá, tạo món canh thanh nhẹ, dễ tiêu, đặc biệt tốt cho gan trong mùa lạnh.
Rau cải cúc chứa lượng lớn carotene và các axit amin có thể bảo vệ gan
Rau cải cúc – “vị thuốc xanh” cho gan
Rau cải cúc là loại rau đặc trưng của mùa đông, thường xuất hiện trong các món lẩu hoặc canh nóng. Không chỉ có mùi thơm dễ chịu và vị ngọt nhẹ, cải cúc còn chứa nhiều vitamin A, C, K cùng các khoáng chất như kali, canxi và magiê.
Theo y học cổ truyền, cải cúc có tính mát, giúp thanh gan và làm dịu cơ thể. Việc bổ sung cải cúc thường xuyên sau đông chí giúp cơ thể thích nghi tốt hơn với thời tiết khô lạnh, đồng thời hạn chế tình trạng nóng trong, nổi mụn và táo bón.
Cải cúc phù hợp nhất với các món canh, lẩu hoặc xào nhanh. Một bát canh cải cúc nấu thịt băm, trứng hoặc tôm khô giúp làm ấm cơ thể, dễ tiêu hóa và hạn chế khô họng. Khi nhúng lẩu, chỉ cần rau vừa chín tới để giữ trọn hương thơm và vitamin, tránh nấu quá lâu khiến rau nhũn và mất mùi đặc trưng.
Các tinh chất trong rau diếp romaine có thể giúp làm dịu hệ thần kinh, giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ
Rau diếp romaine – “khắc tinh” của đồ ăn dầu mỡ
Sau những bữa ăn nhiều thịt cá, rau diếp romaine trở thành lựa chọn lý tưởng để cân bằng vị giác. Loại rau này có vị giòn, ngọt tự nhiên, không đắng, đặc biệt ngon hơn khi được làm lạnh nhẹ trước khi chế biến.
Rau diếp romaine giàu nước và chất xơ, giúp giảm cảm giác đầy bụng, hỗ trợ giấc ngủ và cải thiện chức năng gan. Đây cũng là loại rau lá xanh được khuyến khích ăn nhiều hơn sau ngày đông chí để dưỡng ẩm cho da và tăng cường miễn dịch.
Rau diếp romaine rất hợp làm salad trộn dầu ô liu, giấm táo hoặc sữa chua. Ngoài ra, rau diếp xào tỏi nhanh tay hoặc ăn sống kèm các món nướng, món kho giúp giảm ngấy, cân bằng vị giác và hỗ trợ gan hiệu quả.
Mầm đậu có tác dụng tích cực trong việc thúc đẩy quá trình trao đổi chất, duy trì thị lực, thúc đẩy tiêu hóa
Mầm đậu Hà Lan – nhỏ nhưng “có võ”
Mầm đậu Hà Lan là loại rau non có giá trị dinh dưỡng cao, đặc biệt ngon trong mùa đông. So với mầm đậu thu hoạch vào mùa ấm, mầm đậu mùa đông có vị ngọt, mềm và ít đắng hơn.
Loại rau này rất giàu vitamin A, vitamin C, caroten, canxi và chất xơ. Chỉ cần thêm một nắm mầm đậu vào mì, canh hay món xào cũng đủ làm tăng vị ngọt tự nhiên và giá trị dinh dưỡng cho bữa ăn. Ăn mầm đậu thường xuyên giúp bảo vệ gan, cải thiện thị lực, giảm khô mắt và nâng cao sức đề kháng cho mọi lứa tuổi.
Mầm đậu Hà Lan dễ chế biến, chỉ cần cho vào mì nước, canh xương, canh trứng hoặc xào nhanh với tỏi, trứng, thịt bò là món ăn đã ngọt tự nhiên, giàu vitamin. Đây là lựa chọn phù hợp cho cả trẻ em, người cao tuổi và người làm việc nhiều với máy tính.
Mùa đông không chỉ là thời điểm “giữ ấm” mà còn là giai đoạn quan trọng để nuôi dưỡng sức khỏe từ bên trong. Việc lựa chọn đúng thực phẩm, đặc biệt là các loại rau phù hợp, sẽ giúp cơ thể vượt qua mùa lạnh một cách nhẹ nhàng, khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.
Hoặc