Tuổi 33, tôi chính thức bước vào giai đoạn mà người ta hay gọi vui là “không còn trẻ để liều, cũng chưa đủ già để an phận”. Bạn bè xung quanh bắt đầu nói chuyện nghiêm túc hơn về tiền: người khoe mua được mảnh đất ngoại thành, người khoe sổ tiết kiệm lãi suất tốt, người khác thì lặng lẽ… khoe mấy chỉ vàng mới mua cất tủ. Và thế là tôi cũng quyết định: mua vàng.
Không phải vì đam mê, càng không phải vì tin rằng vàng sẽ giúp mình “giàu nhanh”. Đơn giản là tôi sợ. Sợ tiền mặt mất giá, sợ gửi tiết kiệm lãi không theo kịp giá cả, sợ đến một ngày nhìn lại mới thấy mình đã để tiền nằm im quá lâu. Thế nên, một buổi chiều tan làm, tôi ghé tiệm vàng quen, mua vài chỉ mà lòng vừa hồi hộp vừa tự hào.
Ảnh Pinterest.
Cảm giác lúc đó khá giống khi bạn lần đầu tiên làm một việc được cho là “người lớn”: không quá vui, nhưng thấy mình có trách nhiệm hơn với tương lai.
Nhưng rồi, sự thật hơi phũ đến nhanh hơn tôi tưởng.
Chỉ vài tuần sau, tôi bắt đầu để ý giá vàng mỗi ngày. Có hôm tăng, có hôm giảm. Có hôm giảm đủ để tôi nhẩm tính: “Nếu bán bây giờ thì lỗ bao nhiêu?”. Và lúc đó tôi mới nhận ra điều đầu tiên: mua vàng không hề giúp mình bớt lo, mà đôi khi còn lo hơn . Vì đã mua là sẽ nhìn giá. Nhìn giá là sẽ so sánh. So sánh xong là bắt đầu tự trách: “Giá như mua sớm hơn” hoặc “Giá như đợi thêm vài hôm”.
Sự thật thứ hai là: vàng không sinh ra dòng tiền. Khác với gửi tiết kiệm có lãi hàng tháng, khác với một số khoản đầu tư tạo ra thu nhập đều đặn, vàng nằm im một chỗ. Nó không “đẻ” thêm đồng nào, chỉ có thể tăng hoặc giảm giá theo thời gian. Nếu bạn cần tiền gấp, việc bán vàng cũng không hề nhẹ nhàng như tưởng: trừ chênh lệch mua – bán, trừ công đi lại, và trừ cả cảm giác xót ruột khi bán thấp hơn giá từng mua.
Tôi bắt đầu tự hỏi: vậy tại sao bao năm nay, vàng vẫn được coi là “chân ái” của rất nhiều người, đặc biệt là những người ngoài 30?
Câu trả lời có lẽ nằm ở tâm lý. Sau 30, chúng ta không còn quá hào hứng với những câu chuyện “làm giàu nhanh”. Thứ được ưu tiên nhiều hơn là cảm giác an toàn . Vàng, xét cho cùng, là tài sản mang tính phòng thủ: khó mất giá về 0, dễ cất giữ, dễ hiểu, và tồn tại như một dạng niềm tin lâu đời. Trong những thời điểm kinh tế bất ổn, vàng thường được nhắc đến như “nơi trú ẩn”.
Ảnh Pinterest.
Nhưng chính ở đây, tôi nhận ra sự thật phũ nhất: vàng không phải là giải pháp cho mọi nỗi lo tài chính . Nó không thay thế được việc quản lý chi tiêu, không giúp bạn giàu lên nếu thu nhập không tăng, và càng không phải “phao cứu sinh” nếu bạn dồn quá nhiều tiền vào đó mà không có kế hoạch khác.
Sau lần mua vàng đầu tiên, tôi thay đổi cách nhìn. Tôi không còn xem vàng là kênh đầu tư sinh lời, mà coi nó như một phần nhỏ trong bức tranh tài chính cá nhân. Một dạng tài sản để giữ giá trị, chứ không phải để kỳ vọng lợi nhuận nhanh. Tôi cũng không mua theo cảm xúc hay theo tin đồn giá tăng, mà chỉ mua khi xác định rõ: số tiền này có thể để yên trong dài hạn.
Tuổi 33 mua vàng không phải là sai. Nhưng sai lầm lớn nhất là mua vàng mà không hiểu mình đang mua để làm gì. Không có kênh tài chính nào vừa an toàn tuyệt đối, vừa sinh lời cao, lại vừa không cần hiểu biết. Vàng cũng vậy. Nó không sai, nhưng sẽ trở nên “đắt giá” hoặc “gánh nặng” tùy cách bạn sử dụng.
Và có lẽ, trưởng thành về tài chính không nằm ở việc bạn mua gì, mà là ở chỗ bạn chấp nhận sự thật: tiền bạc luôn cần được phân bổ, không phải đặt cược.
Hoặc