Ngủ quá nhiều có thể làm tăng nguy cơ tử vong sớm tới 34%
Một nghiên cứu quy mô lớn do Đại học Semmelweis (Hungary) chủ trì, kết hợp với dữ liệu từ nhiều cuộc khảo sát và nghiên cứu quốc tế về giấc ngủ, đã đưa ra kết luận đáng chú ý: Ngủ quá nhiều có thể nguy hiểm hơn cả việc ngủ không đủ.
Cụ thể, những người ngủ trung bình 9 tiếng mỗi đêm có nguy cơ tử vong sớm cao hơn 34% so với nhóm ngủ từ 7 đến 8 tiếng – mức thời lượng được coi là lý tưởng. Con số này cao hơn đáng kể so với mức tăng 14% ở những người ngủ ít hơn 7 giờ mỗi ngày.
Điều gì khiến việc ngủ nhiều lại trở thành một yếu tố rủi ro đến vậy?
Phân tích sâu hơn được đăng tải trên tạp chí khoa học The Conversation cho thấy, việc ngủ kéo dài có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, hơn là nguyên nhân trực tiếp gây hại. Theo hai chuyên gia đến từ Đại học Central Queensland (Úc), Charlotte Gupta và Gabrielle Rigney, tình trạng ngủ nhiều thường gặp ở những người đang mắc các bệnh mạn tính. Cơ thể họ có thể cần thêm thời gian nghỉ ngơi để hồi phục hoặc bị ảnh hưởng bởi các triệu chứng bệnh lý và tác dụng phụ của thuốc, khiến họ nằm lâu hơn trên giường.
Thậm chí, chất lượng giấc ngủ của những người này cũng có thể bị suy giảm, dẫn đến việc họ phải ngủ lâu hơn để bù đắp cảm giác thiếu ngủ. Ngoài ra, các yếu tố như hút thuốc lá, béo phì hoặc lối sống kém lành mạnh cũng được ghi nhận là có liên quan đến việc ngủ kém và cảm giác buồn ngủ kéo dài.
"Ngủ nhiều có thể phản ánh một tình trạng sức khỏe không tốt hơn là nguyên nhân dẫn đến nó," hai nhà nghiên cứu nhấn mạnh.
Do đó, nếu bạn thường xuyên ngủ quá 9 tiếng mỗi ngày mà vẫn cảm thấy mệt mỏi, hãy coi đó là một tín hiệu cảnh báo từ cơ thể và nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để tìm ra nguyên nhân tiềm ẩn.
Tại sao có những người ngủ ít nhưng vẫn khỏe mạnh?
Theo Live Science, các nhà khoa học mới đây đã xác định được một đột biến gien hiếm mang tên SIK3-N783Y, có thể lý giải vì sao một số người vẫn cảm thấy khỏe mạnh, minh mẫn dù chỉ ngủ từ 4 đến 6 giờ mỗi đêm.
Đột biến này được phát hiện ở một cá nhân sở hữu khả năng "ngủ siêu ngon", tức là có thể ngủ ít nhưng vẫn đạt chất lượng giấc ngủ cao. Để kiểm chứng vai trò của gien này, các nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm trên chuột biến đổi gen. Kết quả cho thấy những con chuột mang biến thể SIK3-N783Y cũng có xu hướng ngủ ít hơn so với bình thường nhưng không có dấu hiệu suy giảm sức khỏe.
Công bố trên tạp chí PNAS gọi những người mang gien này là "người ngủ ít tự nhiên" (natural short sleepers). Nhờ đặc điểm di truyền đặc biệt, họ chỉ cần ngủ 4–6 giờ mỗi đêm mà vẫn đảm bảo các chức năng phục hồi tương đương với 8 giờ ngủ ở người bình thường.
Phát hiện này đã phần nào làm sáng tỏ hiện tượng tồn tại nhiều cá nhân có thể thức khuya, dậy sớm, làm việc hiệu quả và không gặp các triệu chứng mệt mỏi dù ngủ ít hơn người khác.
Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh rằng đây là một trạng thái di truyền hiếm gặp, không nên bị hiểu nhầm là lý do để mọi người cố tình ngủ ít. Với phần lớn dân số, ngủ dưới 7 tiếng mỗi đêm có thể gây ra hàng loạt hậu quả sức khỏe nghiêm trọng như suy giảm miễn dịch, rối loạn chuyển hóa, tăng nguy cơ bệnh tim mạch, tiểu đường và suy giảm nhận thức.
Đồng tác giả nghiên cứu – giáo sư Ying-Hui Fu từ Đại học California, San Francisco – cho biết: "Ở những người ngủ ít tự nhiên, các quá trình sinh lý diễn ra trong giấc ngủ có thể được thực hiện hiệu quả hơn, giúp họ tận dụng tối đa thời gian ngủ ngắn."
Các nhà khoa học kỳ vọng rằng bằng cách hiểu rõ cơ chế hoạt động của đột biến gien SIK3-N783Y, trong tương lai có thể mở ra hướng điều trị mới cho các rối loạn giấc ngủ và cải thiện chất lượng nghỉ ngơi của con người.
Hoặc