Nhiều điểm mới về bảo hiểm thất nghiệp

Dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Việc làm (sửa đổi) đang được Bộ Tư pháp thẩm định, với hàng loạt điều chỉnh quan trọng về mức đóng, quản lý quỹ và bảo đảm quyền lợi người lao động – hướng tới xây dựng hệ thống bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) linh hoạt, minh bạch và hiện đại hơn.

Theo dự thảo, người lao động và người sử dụng lao động tiếp tục đóng 1% tiền lương tháng vào quỹ BHTN, trong khi Nhà nước hỗ trợ tối đa 1% từ ngân sách trung ương.

Phương án này được Bộ Nội vụ và Bộ Tài chính tính toán kỹ lưỡng nhằm đảm bảo cân đối quỹ trong 3-5 năm mà không cần ngân sách hỗ trợ trực tiếp.

So với các phương án 0,8%-0,9% từng được đề xuất, mức 1% giúp duy trì sự ổn định của quỹ, đồng thời cho phép Nhà nước linh hoạt điều chỉnh hỗ trợ theo tình hình kinh tế và thị trường lao động.

Lần đầu tiên, dự thảo bổ sung quy định giảm mức đóng BHTN xuống 0% đối với phần nghĩa vụ của doanh nghiệp sử dụng người khuyết tật, áp dụng tối đa 12 tháng.

Chính sách này được đánh giá là bước tiến nhân văn và thiết thực, góp phần mở rộng cơ hội việc làm cho người khuyết tật mà không phát sinh thêm thủ tục hành chính. Doanh nghiệp chỉ cần thực hiện đăng ký theo quy trình hiện hành với cơ quan Bảo hiểm xã hội (BHXH).

Nhiều điểm mới về bảo hiểm thất nghiệp trong dự thảo hướng dẫn Luật Việc làm (sửa đổi)

Dự thảo Nghị định cũng bổ sung cơ chế bảo lưu và hoàn trả thời gian đóng BHTN, đồng thời kết nối dữ liệu trên sổ BHXH điện tử và cơ sở dữ liệu việc làm quốc gia.

Nhờ đó, người lao động có thể theo dõi trực tuyến quá trình đóng – hưởng, hạn chế thất lạc hồ sơ, sai lệch thông tin và giúp cơ quan quản lý xử lý nhanh các trường hợp hủy, hoàn trả hoặc cộng nối thời gian bảo lưu.

Theo Bộ Nội vụ, quy định hiện hành chưa hướng dẫn rõ các trường hợp tạm nghỉ việc, học nghề hoặc tạm ngừng hưởng trợ cấp, gây lúng túng trong thực tế. Việc hoàn thiện cơ chế bảo lưu sẽ đảm bảo quyền lợi liên tục cho người lao động khi quay lại thị trường việc làm.

Một điểm mới quan trọng khác là quy định BHXH Việt Nam chịu trách nhiệm chuyển đủ, đúng thời hạn và đúng mục đích toàn bộ kinh phí quản lý Quỹ BHTN, bao gồm cả phần của Bộ Quốc phòng và Bộ Công an.

Việc quyết toán và giám sát chi phí quản lý quỹ sẽ được thực hiện tập trung trong hệ thống BHXH Việt Nam nhằm chuẩn hóa quy trình, tránh trùng lặp chi phí và tăng tính minh bạch.

Song song đó, thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp được tinh gọn và số hóa toàn bộ. Người lao động có thể nộp hồ sơ, theo dõi tiến độ và nhận kết quả trực tuyến thông qua sổ BHXH điện tử – thay vì nộp thủ công nhiều lần như trước đây.

Theo Bộ Nội vụ, những sửa đổi lần này hướng đến xây dựng hệ thống bảo hiểm thất nghiệp hiện đại, lấy người lao động làm trung tâm, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ và tham gia phát triển thị trường lao động bền vững.