Cổ đông lớn giảm sở hữu
Tập đoàn Đầu tư Việt Phương - cổ đông lớn nhất tại Ngân hàng TMCP Việt Á (VietABank) mới đây đã báo cáo giao dịch cổ phiếu tại ngân hàng này. Theo đó, Việt Phương đã hoàn tất bán 17 triệu cổ phiếu theo phương thức giao dịch thỏa thuận trong khoảng thời gian từ ngày 28 - 30/5/2025.
Sau giao dịch, Tập đoàn Việt Phương đã giảm sở hữu từ 65,9 triệu cổ phiếu chiếm tỉ lệ 12,12% vốn xuống mức 48,91 triệu cổ phiếu, chiếm tỉ lệ 9,06% vốn VietABank.
Theo danh sách cổ đông nắm trên 1% vốn điều lệ được công bố trước đó, Tập đoàn Đầu tư Việt Phương và người có liên quan sở hữu hơn 107 triệu cổ phiếu VAB, tương ứng 19,8% vốn tại ngân hàng.

Tập đoàn Đầu tư Việt Phương và người có liên quan sở hữu hơn 107 triệu cổ phiếu VAB, tương ứng 19,8% vốn tại ngân hàng.
Tỉ lệ này đã vượt trần so với mức quy định cổ đông và người có liên quan của cổ đông đó không được sở hữu cổ phần vượt quá 15% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng.
Ngoài ra, ông Phương Hữu Việt - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Việt Phương cũng đang giữ 24,55 triệu cổ phiếu, tương ứng tỉ lệ 4,55% vốn. Người có liên quan của ông Việt cũng đang nắm 75,8 triệu cổ phiếu, tương ứng 14,05% vốn. Tính chung, ông Việt và người có liên quan đang sở hữu đến 18,55% vốn ngân hàng.
Như vậy, việc giảm sở hữu trên là nhằm đáp ứng quy định của Luật Các tổ chức tín dụng về giới hạn sở hữu của tổ chức không vượt quá 10% vốn điều lệ tại một ngân hàng.
Không chỉ vậy, đây còn được nhìn nhận như một bước chuẩn bị cho quá trình minh bạch hóa cơ cấu cổ đông của VietABank, điều kiện cần thiết để niêm yết chính thức trên HoSE, cũng như để thu hút dòng vốn đầu tư mới.
Việt Phương Group là tổ chức có liên quan đến ông Phương Thành Long - Chủ tịch HĐQT VietABank. Ông Long là cháu ruột của ông Phương Hữu Việt. Ông Việt từng đảm nhiệm vị trí Chủ tịch HĐQT VietABank trong giai đoạn từ năm 2011 - 2021.
Việt Phương Group (VPG) được thành lập ngày 05/01/1996, với lĩnh vực kinh doanh chính là bất động sản và vận tải hành khách công cộng. Hiện người đại diện pháp luật của doanh nghiệp này là Tổng Giám đốc Phương Minh Huệ - cháu gái ông Việt, từng là thành viên HĐQT VietABank.
Năm 2011, sau khi Công ty vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) - cổ đông lớn của VietABank chính thức thoái toàn bộ vốn khỏi VietABank, CTCP Tập đoàn Đầu tư Việt Phương của ông Phương Hữu Việt trở thành cổ đông lớn nhất, sở hữu 11,62% vốn điều lệ ngân hàng.
Muốn nhân rộng gấp đôi quy mô vốn
Trước đó, hồi giữa tháng 5, HoSE thông báo đã tiếp nhận hồ sơ niêm yết của VietABank cho toàn bộ gần 540 triệu cổ phiếu đang lưu hành.
Ngân hàng cho biết mục tiêu của việc chuyển sàn từ UPCoM lên HOSE là để nâng cao uy tín, vị thế, thương hiệu; tạo thuận lợi cho việc giao dịch cổ phiếu VAB của các cổ đông; đồng thời tranh thủ cơ hội thu hút nguồn vốn đầu tư thúc đẩy hoạt động của ngân hàng cũng như đẩy mạnh hình ảnh của ngân hàng tới các nhà đầu tư chiến lược nước ngoài, tổ chức tài chính quốc tế
Cùng với kế hoạch niêm yết, VietABank cũng dự kiến tăng vốn điều lệ gấp đôi lên hơn 11.500 tỷ đồng. Ngân hàng dự kiến tăng vốn qua 3 hình thức là phát hành hơn 285 triệu cổ phiếu để tăng vốn cổ phần từ nguồn vốn chủ sở hữu và lợi nhuận còn lại chưa phân phối với tỉ lệ thực hiện 52,8%.
Đồng thời ngân hàng muốn phát hành 20 triệu cổ phiếu cho người lao động (ESOP) với tỉ lệ 3,7%; phát hành 313 triệu cổ phiếu chào bán cho cổ đông hiện hữu với tỉ lệ thực hiện quyền 100:58. Sau khi hoàn thành việc phát hành cổ phiếu thông qua 3 hình thức nói trên, vốn điều lệ của VietABank dự kiến sẽ lên đến 11.582 tỷ đồng.
Việc tăng vốn không chỉ giúp ngân hàng mở rộng tín dụng, đầu tư công nghệ và phát triển sản phẩm mới, mà còn nhằm đáp ứng tiêu chuẩn Basel II và hướng tới Basel III, điều đang dần trở thành yêu cầu bắt buộc với các ngân hàng Việt Nam.
Kinh doanh tăng trưởng
Cùng thời điểm hoàn tất báo cáo niêm yết, VietABank cũng công bố kết quả kinh doanh quý I/2025 với điểm sáng đến từ lợi nhuận. Cụ thể, ngân hàng ghi nhận thu nhập lãi thuần đạt hơn 612 tỷ đồng, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2024. Nhờ công tác kiểm soát nợ hiệu quả, chi phí dự phòng rủi ro tín dụng đã giảm mạnh 48%, chỉ còn 87 tỷ đồng.
VietABank cho biết, chi phí dự phòng rủi ro tín dụng giảm do công tác xử lý nợ, đôn đốc khách hàng thanh toán nợ thực hiện liên tục, hiệu quả, tình hình tài chính của khách hàng vay tiếp tục cải thiện.
Kết quả, ngân hàng báo lãi trước thuế tăng 42% so với quý I/2024 lên gần 353 tỷ đồng; lợi nhuận sau thuế tương ứng đạt gần 293 tỷ đồng, tăng 44% so với cùng kỳ.
Nhìn lại quá trình cải thiện hiệu quả hoạt động của VietABank, giai đoạn từ 2013 đến 2018 được xem là bước khởi động cho tái cấu trúc toàn diện. Năm 2023, tỉ lệ nợ xấu tại ngân hàng được kiểm soát về mức 2,88%.
Những năm sau đó, kết quả kinh doanh của của VietABank liên tục được cải thiện. Lợi nhuận của ngân hàng tăng lên nhanh chóng. Trong vòng 10 năm, lợi nhuận của VietABank leo từ vùng trũng 47 tỷ đồng trong năm 2014 lên 654 tỷ đồng năm 2021. Đồng thời cùng liên tục tăng trưởng trong những năm gần đây, năm 2024, ngân hàng báo lãi sau thuế gần 877 tỷ đồng, vượt 2,5% chỉ tiêu đề ra.
Bên cạnh đó, thị giá cổ phiếu ngân hàng cũng có sự tăng trưởng đáng kể trong thời gian qua. Cổ phiếu VAB đang được giao dịch tại sàn chứng khoán UPCoM kể từ năm 2021. Thị giá cổ phiếu VAB kết phiên giao dịch ngày 5/6/2025 ở mức 13.700 đồng/cổ phiếu, tăng 24,5% trong vòng 1 tháng trở lại đây và tăng tới 37% trong vòng 1 năm trở lại đây với khối lượng giao dịch bình quân 634.166 đơn vị/ngày.
Tuy nhiên, ngân hàng hiện vẫn còn một số tồn đọng cần được xử lý, trong đó có các vấn đề liên quan đến nghĩa vụ thuế. Mới đây ngân hàng này đã bị Tổng cục Thuế xử phạt vi phạm hành chính sau khi thanh tra việc chấp hành pháp luật thuế.
Ngân hàng đã có hành vi khai sai dẫn đến và không dẫn đến thiếu số thuế phải nộp. Tình tiết tăng nặng đối với ngân hàng này là vi phạm hành chính (khai sai không đến thiếu số thuế giá trị gia tăng phải nộp) nhiều lần.
Hình thức xử phạt chính đối với ngân hàng là bị phạt tiền hơn 614 triệu đồng. Ngoài ra, phạt thêm 35,1 triệu đồng cho hành vi khai sai không dẫn đến thiếu thuế. Đồng thời phải nộp bổ sung hơn 3 tỷ đồng thuế VAT và thuế thu nhập doanh nghiệp cho các năm 2022 – 2023 cùng gần 476 triệu đồng tiền chậm nộp. Tổng số tiền bị xử lý lên gần 4,2 tỷ đồng.
Sự việc cho thấy VietABank cần tiếp tục củng cố năng lực kiểm soát tuân thủ, chuẩn hóa quy trình quản trị nội bộ, đặc biệt trong bối cảnh ngân hàng đang tiến gần đến giai đoạn chuyển sàn, nơi các yêu cầu về minh bạch và trách nhiệm giải trình cao hơn nhiều so với sàn UPCoM hiện tại.
Hoặc