Tháng 5/2025, Báo cáo “Khảo sát thăm dò phân khu số I khu mỏ vàng Bashigank, huyện Thiểm Mạt, Tân Cương” do Đội Địa chất số 10 thuộc Cục Địa chất tỉnh Tứ Xuyên thực hiện đã được Trung tâm Kết quả Địa chất Khu tự trị Dân tộc Duy Ngô Nhĩ Tân Cương thẩm định. Kết quả thăm dò cho thấy trữ lượng vàng đạt 70,77 tấn, hàm lượng vàng trung bình 3,89 g/tấn, với giá trị kinh tế tiềm năng hơn 50 tỷ NDT (hơn 185.090 tỷ đồng), trở thành mỏ vàng siêu lớn đầu tiên được phát hiện ở dãy Côn Lôn trên lãnh thổ Tân Cương.
Tìm vàng ở Côn Lôn
Năm 2016, để hưởng ứng sáng kiến “Vành đai và Con đường” và chương trình xóa đói giảm nghèo ở Nam Tân Cương, Đội Địa chất số 10 tổng hợp nghiên cứu dữ liệu tìm mỏ ở Tân Cương. Họ triển khai các dự án ưu tiên tại dãy Côn Lôn, bắt đầu tìm kiếm các khu vực khoáng sản và mạch khoáng có thể khai thác tiếp.
Khu vực mục tiêu Bashigank nằm ở huyện Thiểm Mạt, châu tự trị Mông Cổ Bayingolin, phía bắc dãy Côn Lôn, gần núi Altun. Vùng này phủ lớp cát dày, việc tìm mỏ như mò kim đáy biển. Tuy nhiên, các nhà địa chất Tứ Xuyên không nản lòng, tự tin tuyên bố: “Chỉ cần có mỏ, chúng tôi sẽ tìm ra.”
Thông qua phân tích dữ liệu khảo sát hóa học tỷ lệ 1:200.000 và nghiên cứu trầm tích hệ thống sông tỷ lệ 1:50.000, nhóm nghiên cứu phát hiện những bất thường về vàng tập trung theo các cấu trúc phụ, mở ra hướng đi mới trong tìm khoáng.
“Có khả năng khu vực này tồn tại các đới đứt gãy thứ cấp quy mô lớn, cấu tạo địa chất và thành phần đá rất thuận lợi cho khoáng hóa. Trước đây, các đoàn khảo sát chủ yếu tìm đồng, còn chúng tôi tập trung tìm vàng!” – Phó đội trưởng Lưu Tăng Đạt cho biết.
Nhóm dự án đã khảo sát toàn bộ khu vực và 50 km² xung quanh, lấy mẫu liên tục, tổng cộng hơn 500 mẫu, gấp 5 lần yêu cầu. Sau hơn một năm vượt khó, leo vách đá, lội nước, chịu gió tuyết, họ đã phát hiện 4 điểm mỏ vàng, rộng và phân tán.
Tuy nhiên, nhóm nhận thấy thách thức vẫn còn: hình dạng và hàm lượng mỏ chưa rõ, diện tích cát gió dày, đá gốc lộ ít. Dù vậy, họ tiếp tục kiên trì, khảo sát từng mét đất, từng mảnh khoáng, tìm mọi dấu hiệu khả nghi.
Công nghệ tiếp sức
Với độ cao lớn, địa hình dốc, gió cát và thiếu oxy, những khó khăn này đối với các nhà địa chất là chuyện thường ngày. Mỗi thành viên trong dự án đều tin rằng phương pháp và cách tiếp cận là chìa khóa.
Giai đoạn 2017–2018, Đội Địa chất số 10 nhiều lần tổ chức hội thảo chuyên đề và xây dựng mô hình thành tạo khoáng cho khu vực Bashigank. Theo đó, quá trình khoáng hóa vàng được cho là kết hợp giữa hoạt động magma – thủy nhiệt mang khoáng, các đới đứt gãy thứ cấp dẫn truyền khoáng, quá trình biến đổi thủy nhiệt, và đá giòn làm tầng chứa khoáng.
Nhóm nghiên cứu áp dụng đồng thời nhiều phương pháp: lấy mẫu địa hóa đa nguồn, khảo sát trực tiếp các đới đứt gãy lộ thiên, thăm dò địa vật lý bằng điện – điện trở, và khoan thăm dò để xác định vị trí các mạch khoáng, qua đó kiểm soát gián tiếp cấu trúc mỏ vàng.
Nhờ vậy, họ phát hiện 2 mạch vàng trên mặt đất, trong đó Mạch I dài 3.750 m, rộng 320-410 m, hàm lượng vàng từ 0,20 g/t đến 10,0 g/t, xác định được 4 thân mỏ vàng.
Năm 2019, dự án tiếp tục nghiên cứu “Quy luật hình thành mỏ vàng dọc bắc Côn Lôn”, mở rộng phạm vi mỏ bề mặt, dự đoán trữ lượng vàng khoảng 60 tấn, mở ra cơ hội đột phá.
Biến đá thành vàng
Năm 2022, sau khi công ty Lanjing Energy Tân Cương giành quyền thăm dò khu mỏ Bashigank, họ trực tiếp giao Đội Địa chất số 10 thực hiện khảo sát chi tiết và thăm dò.
Nhóm nghiên cứu triển khai khoan, thu mẫu, lập mô hình 3D và phân tích cơ chế thành mỏ. Sau hơn 2 năm làm việc miệt mài, đến năm 2025, báo cáo thăm dò cuối cùng được thẩm định và công nhận, xác nhận mỏ vàng Bashigank có trữ lượng 70,77 tấn với hàm lượng trung bình 3,89 g/tấn, trở thành mỏ vàng siêu lớn đầu tiên ở dãy Côn Lôn, Tân Cương.
Trong hành trình 10 năm, Đội Địa chất số 10 đã đảm nhận hơn 30 dự án tìm mỏ tại Tân Cương, ngoài Bashigank còn phát hiện mỏ vàng cát lớn, các mỏ thiếc, bạc-chì-kẽm, cũng như các mỏ thiếc mới tại núi Hoàng Dương Lĩnh, bãi đất đỏ Hồng Thổ Than, phía nam núi Ngọa Long Cương.
(Theo Weixin)
Hoặc