Sống ở Hà Nội đắt đỏ nhất cả nước, TP.HCM chỉ xếp thứ 3

Hà Nội tiếp tục duy trì vị trí dẫn đầu vì chi phí sinh hoạt. Ảnh: Việt Linh.

Cục Thống kê vừa công bố Bảng xếp hạng chỉ số giá sinh hoạt theo không gian (SCOLI) năm 2024. Năm 2024, thứ tự đắt đỏ giữa các vùng kinh tế - xã hội không biến động nhiều so với năm 2023.

Trong đó, vùng Đông Nam Bộ ghi nhận chỉ số SCOLI ở mức 100,37%, cao nhất trong 6 vùng kinh tế. Xếp ngay sau là vùng Đồng bằng sông Hồng - vốn được lấy làm mốc chuẩn với 100%.

Ba vị trí tiếp theo lần lượt thuộc về Trung du và miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, Tây Nguyên. Đồng bằng sông Cửu Long đứng cuối bảng với chi phí sinh hoạt thấp nhất cả nước.

Vùng Đông Nam Bộ “đắt đỏ” nhất cả nước

Không khó lý giải vì sao Đông Nam Bộ lại chiếm vị trí “đắt đỏ” nhất. Theo Cục Thống kê, đây là trung tâm kinh tế hàng đầu của cả nước, tập trung nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất, cảng biển lớn và các đô thị đông dân như TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai.

Quá trình đô thị hóa nhanh, cộng với thu nhập bình quân đầu người ở mức cao, đã kéo theo giá cả hàng hóa và dịch vụ leo thang - đặc biệt là các nhóm nhà ở, ăn uống, giải trí, giao thông và y tế.

Trong số 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ chính, Đông Nam Bộ có đến 7 nhóm ghi nhận mức giá cao hơn vùng Đồng bằng sông Hồng, như bưu chính và viễn thông; văn hóa, giải trí và du lịch; đồ uống và thuốc lá; giáo dục; giao thông; nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng. Điều này phản ánh phần nào áp lực chi phí khi sinh sống tại khu vực phát triển năng động nhất cả nước.

Chi phí sinh hoạt tại vùng Đông Nam Bộ cao nhất trong 6 vùng kinh tế. Ảnh: Duy Hiệu.

Tuy nhiên, một số nhóm hàng như may mặc và giày dép; dịch vụ y tế; ăn uống ngoài gia đình lại thấp hơn mức tham chiếu. Đây có thể xem là hệ quả của môi trường bán lẻ cạnh tranh gay gắt, sự tham gia ngày càng mạnh mẽ của các thương hiệu chuỗi và kênh phân phối hiện đại, tạo ra nhiều lựa chọn với mức giá linh hoạt cho người tiêu dùng.

Ở chiều ngược lại, Đồng bằng sông Cửu Long giữ vững vị trí vùng có mức sống rẻ nhất cả nước. Nhờ đặc điểm địa hình bằng phẳng, khí hậu ôn hòa và hệ thống sông ngòi chằng chịt, khu vực này có lợi thế lớn trong sản xuất nông nghiệp - đặc biệt là lương thực, thủy sản và trái cây. Chính nguồn cung dồi dào tại chỗ đã giúp giá lương thực, thực phẩm cũng như dịch vụ ăn uống ngoài gia đình tại đây luôn thấp hơn các vùng khác.

Các khoản chi khác như nhà ở, điện nước, giao thông, y tế và giáo dục cũng ở mức “mềm”. Điều này góp phần giúp chi phí sinh hoạt chung của người dân miền Tây dễ chịu hơn đáng kể so với những vùng đô thị hóa cao như Đông Nam Bộ hay Đồng bằng sông Hồng.

Một xu hướng tích cực trong bức tranh chung là khoảng cách về giá giữa các vùng đã không còn quá xa như trước. Cục Thống kê nhận định sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử trong những năm gần đây đã góp phần làm giá cả hàng hóa và dịch vụ ngày càng tiệm cận giữa các địa phương.

Sự công khai minh bạch về giá bán, cộng thêm mức độ cạnh tranh cao giữa các nhà cung cấp khiến người tiêu dùng từ thành thị đến nông thôn đều có thể tiếp cận sản phẩm với mức giá tương đương. Việc các doanh nghiệp bán lẻ xây dựng mạng lưới kho hàng phân tán khắp các tỉnh, thành cũng giúp rút ngắn thời gian giao hàng và tiết kiệm chi phí vận chuyển.

Hà Nội tiếp tục dẫn đầu về chi phí sinh hoạt

Ở cấp độ địa phương, kết quả SCOLI năm 2024 cho thấy Hà Nội tiếp tục là địa phương có giá sinh hoạt cao nhất cả nước. Đứng sau là Quảng Ninh và TP.HCM - đều là 2 địa phương có tốc độ phát triển nhanh, cơ cấu kinh tế đa dạng và thu nhập bình quân đầu người cao.

Theo Cục Thống kê, việc Quảng Ninh vượt TP.HCM để đứng vị trí thứ hai là kết quả của một quá trình chuyển mình mạnh mẽ.

Không chỉ là trung tâm kinh tế biển, du lịch và năng lượng, Quảng Ninh còn là cửa ngõ giao thương của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Điều này khiến giá hàng hóa và dịch vụ trên địa bàn tiệm cận mức cao trong nhóm các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Dù là đầu tàu kinh tế quốc gia, TP.HCM lại có mức giá bình quân cho một số nhóm hàng thấp hơn Hà Nội như may mặc, mũ nón và giày dép; dịch vụ ăn uống; giải trí và du lịch; giao thông. Ở chiều ngược lại, nhiều nhóm hàng tại TP.HCM đắt hơn Hà Nội, điển hình nhất là giáo dục; bưu chính và viễn thông; đồ uống và thuốc lá; nhà ở và điện nước cùng với dịch vụ y tế.

Sự phân hóa này phản ánh cấu trúc tiêu dùng phức tạp của đô thị lớn nhất cả nước. Một mặt là sự đa dạng trong lựa chọn tiêu dùng dẫn đến cạnh tranh giá, một mặt là áp lực chi phí đến từ cơ sở hạ tầng, mức sống cao và tập trung dân cư đông đúc.

Xếp tiếp theo trong danh sách này là Hải Phòng. Thành phố cảng có mức giá cao thứ 4 cả nước nhờ lợi thế công nghiệp, dịch vụ cảng biển và du lịch đang phát triển mạnh.

Với thu nhập bình quân đầu người thuộc nhóm cao ở miền Bắc và hạ tầng logistics hoàn thiện (cảng biển, cao tốc, sân bay), Hải Phòng trở thành điểm đến hấp dẫn và chi phí sống tại đây cũng ngày càng tăng.

Vị trí thứ 5 thuộc về Đà Nẵng, tăng 3 bậc so với năm trước. Đà Nẵng kết hợp được cả yếu tố “sống xanh” và hiện đại, thu hút người dân có thu nhập khá, song chi phí sinh hoạt vẫn ở mức dễ chịu hơn 2 siêu đô thị.

Nhờ lợi thế gần biển, nguồn cung thực phẩm ổn định, giá dịch vụ ăn uống và giải trí không tăng quá mạnh. Y tế và giáo dục tại đây cũng giữ mức giá ổn định.

Tổng thể, trật tự chi phí sống giữa các địa phương năm nay không có xáo trộn đáng kể. Các tỉnh, thành phố lớn tiếp tục có mức giá cao hơn hẳn so với nhóm tỉnh miền núi, chủ yếu đến từ các nhóm dịch vụ giáo dục, nhà ở thuê, vui chơi giải trí và du lịch.

Đáng chú ý, Quảng Trị là địa phương có chỉ số SCOLI thấp nhất cả nước. Kinh tế tỉnh chủ yếu dựa vào nông - lâm - ngư nghiệp và thương mại nhỏ trong khi thu nhập bình quân đầu người nằm trong nhóm thấp nhất nước.

Các mặt hàng thiết yếu như lương thực và thực phẩm ở đây tương đối rẻ. Chi phí dịch vụ cũng thấp do tỉnh không phát triển các khu vui chơi, giải trí quy mô lớn.

Đứng áp chót là Bến Tre. Tỉnh miền Tây tập trung phát triển nông nghiệp và chăn nuôi với mức sống vừa phải, hệ thống dịch vụ công như y tế, giáo dục phổ biến, chi phí thuê nhà thấp và giá hàng hóa thiết yếu ổn định. Tất cả những yếu tố này góp phần kéo mặt bằng giá chung tại Bến Tre xuống thấp hơn nhiều địa phương khác.