Trang tin sức khỏe - dinh dưỡng của Mỹ Eating Well đã tổng hợp hàng loạt các nghiên cứu, kèm theo ý kiến các chuyên gia dinh dưỡng và ung thư học, nhằm lý giải cụ thể mối liên hệ giữa đường và nguy cơ ung thư.
Làm rõ mối liên hệ giữa đường và ung thư
Nhiều người cho rằng "đường nuôi dưỡng tế bào ung thư" (Ảnh minh họa).
Đường là carbohydrate đơn giản mà mọi tế bào trong cơ thể dùng để tạo năng lượng. Nó tồn tại tự nhiên trong trái cây, rau củ, sữa... Đường cũng được thêm vào các sản phẩm như bánh kẹo và nước giải khát.
Chuyên gia dinh dưỡng người Mỹ Pam Hartnett (huấn luyện viên hỗ trợ phục hồi cho bệnh nhân ung thư) cho biết đường tự nhiên trong trái cây đi kèm chất xơ, chất chống oxy hóa và các dưỡng chất khác giúp làm chậm hấp thu, giữ đường huyết ổn định. Việc ăn trái cây và rau củ còn được ghi nhận có thể làm giảm nguy cơ mắc tiểu đường loại 2, một số ung thư như ung thư thực quản và bệnh tim.
Ngược lại, đường bổ sung - đặc biệt trong đồ uống có ga, kẹo hay các sản phẩm chứa siro bắp với hàm lượng fructose cao - đi vào máu rất nhanh, làm tăng insulin và thúc đẩy các quá trình gây viêm.
Đường bổ sung thúc đẩy quá trình gây viêm (Ảnh minh họa).
Ung thư là bệnh phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố như chế độ ăn, rối loạn chuyển hóa, viêm mạn tính, độc tố môi trường hay tiếp xúc bức xạ. Đường không trực tiếp “gây ung thư”, nhưng tiêu thụ quá nhiều đường bổ sung có thể góp phần tạo điều kiện thúc đẩy ung thư thông qua các cơ chế:
1. Tăng viêm mạn tính
Các nghiên cứu cho thấy ăn quá nhiều đường bổ sung làm tăng các chất trung gian gây viêm. Bác sĩ người Mỹ Daniel Landau (chuyên về ung thư, nội khoa và huyết học) cho rằng quá trình chuyển hóa đường tạo ra các sản phẩm gây viêm. Khi viêm nhiễm tăng lên, nguy cơ ung thư cũng tăng theo.
Chuyên gia Hartnett bổ sung, hệ miễn dịch khi bị suy yếu bởi viêm kéo dài sẽ khó phát hiện và loại bỏ tế bào bất thường.
2. Tác động lên insulin và IGF-1
Đường bổ sung gây tăng đường huyết nếu ăn quá nhiều (Ảnh minh họa).
Ăn nhiều đường bổ sung làm đường huyết tăng nhanh, khiến cơ thể tiết insulin và yếu tố tăng trưởng IGF-1. Đây là những chất có vai trò thúc đẩy sự tăng sinh tế bào, bao gồm tế bào ung thư. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng người mắc tiểu đường có nguy cơ cao hơn với một số ung thư như gan, tuyến tụy và thận.
3. Thay đổi hệ vi sinh đường ruột
Lượng đường bổ sung cao hoặc mức đường trong máu tăng kéo dài có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Sự mất cân bằng này có thể tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển khối u vì hệ miễn dịch suy giảm khả năng nhận diện tế bào bất thường.
Có nên cắt đường hoàn toàn để giảm nguy cơ ung thư?
Theo Jamie Baham (một chuyên gia dinh dưỡng phòng ngừa ung thư tại Mỹ), việc loại bỏ đường hoàn toàn không giúp “bỏ đói ung thư” mà còn gây hại cho sức khỏe. “Nếu cắt đường, bạn cũng làm suy giảm năng lượng của các tế bào khỏe mạnh, khiến cơ thể mệt mỏi và hồi phục kém”, nữ chuyên gia cho hay.
Hãy ăn uống một cách hợp lý (Ảnh minh họa).
Chuyên gia Hartnett cho biết cắt đường tuyệt đối thường tạo căng thẳng, tăng cảm giác thèm ăn và có thể dẫn đến mối quan hệ không lành mạnh với thực phẩm.
Giải pháp hiệu quả hơn là giảm có kiểm soát lượng đường bổ sung, đồng thời tăng cường chế độ ăn giàu thực phẩm nguồn gốc thực vật, ngũ cốc nguyên hạt, đạm nạc và chất béo tốt.
Một số gợi ý giảm đường được EatingWell đề xuất gồm:
Ưu tiên trái cây nguyên quả thay vì nước ép.
Uống nước lọc và đồ uống không đường.
Giảm dần lượng đường trong trà, cà phê.
Đọc kỹ nhãn dinh dưỡng để tránh sản phẩm chứa nhiều đường bổ sung.
Nguồn: Eating Well
Hoặc