Tesla có nguy cơ thua lỗ vì chính sách mới của ông Trump

Một nguồn thu lớn của Tesla đang bị đe dọa khi chính quyền ông Trump muốn xóa bỏ ưu đãi tín dụng khí thải. Ảnh: Reuters.

Khi cuộc khẩu chiến giữa tỷ phú Elon Musk và Tổng thống Mỹ Donald Trump còn chưa hạ nhiệt hoàn toàn, ảnh hưởng đến niềm tin của giới đầu tư, thì công ty xe điện này lại tiếp tục đón nhận một đòn giáng mạnh từ chính trường Mỹ: Chính quyền ông Trump đang thúc đẩy kế hoạch loại bỏ một quy định pháp lý từng mang về hàng tỷ USD cho hãng.

Theo đề xuất mới nhất của các thượng nghị sĩ Cộng hòa, Mỹ sẽ xóa bỏ các khoản phạt dành cho những hãng ôtô không tuân thủ tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu - vốn là nền tảng tạo ra hệ thống tín dụng khí thải.

Việc này có thể khiến nguồn thu hàng tỷ USD mỗi năm của Tesla từ bán tín dụng cho các đối thủ truyền thống như Ford, GM hay Stellantis "bốc hơi" hoàn toàn.

"Mỏ vàng" tỷ USD

Tuần trước, Ủy ban Thương mại, Khoa học và Giao thông Thượng viện Mỹ đề xuất loại bỏ các hình phạt CAFE (Chuẩn Tiêu thụ Nhiên liệu Trung bình) đối với các hãng xe không đạt tiêu chuẩn về phát thải khí carbon. Đề xuất này được gộp vào dự luật ngân sách quy mô lớn do ông Trump hậu thuẫn.

Từ năm 1975, Mỹ áp dụng chuẩn CAFE nhằm buộc các hãng xe giảm tiêu hao nhiên liệu và khí thải CO2. Sau đó, dưới áp lực vận động hành lang từ các hãng xe, một cơ chế "tín dụng trao đổi" ra đời: Những hãng sản xuất đủ số lượng xe tiết kiệm nhiên liệu sẽ được cấp tín dụng, có thể bán lại cho những hãng không đạt chuẩn.

Tesla - với dòng sản phẩm thuần điện - dễ dàng tích lũy tín dụng, sau đó bán lại cho các đối thủ như Ford hay Stellantis để thu lợi nhuận gần như tuyệt đối.

Chỉ riêng năm 2024, Tesla thu về 2,76 tỷ USD từ nguồn tín dụng này - con số chiếm phần lớn lợi nhuận. Trong quý I/2025, hãng kiếm được 595 triệu USD từ tín dụng khí thải, trong khi lợi nhuận ròng của công ty chỉ là 420 triệu USD. Như vậy, nếu không có khoản thu này, Tesla đã không có lãi.

Theo Politico, dù doanh thu từ tín chỉ khí thải chỉ chiếm chưa đến 3% tổng doanh thu của Tesla kể từ năm 2014, khoản này đóng góp hơn 32% lợi nhuận của hãng trong suốt thập kỷ qua.

Doanh thu theo quý từ tín chỉ carbon của Tesla từ quý I/2022 đến quý I/2025. Biểu đồ: Tesla.

"Lợi nhuận của Tesla phần lớn đến từ khả năng tạo ra tín dụng nhờ sản xuất xe không phát thải và bán lại cho những hãng ôtô gây ô nhiễm nhiều hơn như GM, Ford hay Stellantis - những hãng vốn không thực sự mặn mà với xe sạch", ông Dan Becker, Giám đốc Chiến dịch Giao thông Vì Khí hậu An toàn tại Trung tâm Đa dạng Sinh học, nói với Fortune. "Nếu mất đi nguồn tín dụng này, Tesla sẽ mất đi trụ cột lợi nhuận".

Tesla hiện chưa bình luận về động thái từ phía chính quyền ông Trump. Tuy nhiên, giới đầu tư đang tỏ ra lo ngại khi giá cổ phiếu hãng liên tục chao đảo, nhất là sau khi Elon Musk tuyên bố dứt quan hệ với ông Trump - người từng là đồng minh chính trị thân thiết. Hiện, căng thẳng đôi bên đã dần hạ nhiệt, cổ phiếu Tesla đang có xu hướng phục hồi, tuy nhiên vẫn còn cách rất xa mức đỉnh hồi cuối năm ngoái.

"Cơn đau đầu" mới của Tesla

Thực tế, đề xuất mới sẽ xóa bỏ hình phạt nếu không đạt tiêu chuẩn, khiến việc tích lũy và giao dịch tín dụng trở nên thừa thãi.

"Về bản chất, điều này khiến chuẩn CAFE chỉ còn là một yêu cầu báo cáo chứ không còn ràng buộc thực tế nào với các hãng xe", chuyên gia phân tích chính sách cao cấp Chris Harto từ Consumer Reports nhận định.

Ủy ban Thượng viện lập luận rằng thay đổi này sẽ "giảm nhẹ chi phí sản xuất xe", nhờ không còn phải nộp phạt vì không đạt chuẩn tiết kiệm nhiên liệu.

Đề xuất của Ủy ban Thượng viện chỉ là một trong nhiều nỗ lực từ chính quyền ông Trump nhằm làm suy yếu các tiêu chuẩn phát thải trong ngành ôtô.

Tháng trước, Thượng viện cũng thông qua dự luật chặn nỗ lực của bang California trong việc cấm xe chạy xăng và buộc chuyển sang xe không phát thải từ năm 2035. Nếu được Tổng thống ký ban hành, đạo luật này có thể khiến Tesla thiệt hại tới 2 tỷ USD doanh thu, theo ước tính của JPMorgan.

Tesla dự đoán sẽ mất hàng tỷ USD doanh thu vì chuỗi thay đổi chính sách dồn dập từ chính quyền ông Trump. Ảnh: Reuters.

Ngoài ra, trong dự luật ngân sách khổng lồ do ông Trump hậu thuẫn, còn có điều khoản kết thúc chính sách ưu đãi thuế lên tới 7.500 USD cho người mua một số mẫu xe điện, bao gồm cả Tesla, từ cuối năm nay. Các nhà phân tích cho rằng việc này có thể khiến lợi nhuận cả năm của Tesla sụt giảm 1,2 tỷ USD.

Không chỉ ở Mỹ, "cơn đau đầu" mang tên tín dụng môi trường còn đeo bám Tesla tại châu Âu. Liên minh châu Âu (EU) hiện áp dụng hệ thống tín dụng tương tự để khuyến khích các hãng bán nhiều xe không phát thải. Tuy nhiên, doanh số Tesla đang sụt giảm nghiêm trọng, riêng tháng 4 đã lao dốc tới 49%.

Theo báo cáo của Hội đồng Quốc tế về Giao thông Vận tải Sạch (ICCT), Tesla - hiện liên kết với Ford và Stellantis trong một "liên minh sản xuất" để đạt chuẩn phát thải của EU - vẫn chưa đạt mục tiêu doanh số cần thiết để nhận tín dụng. Nếu tình hình không cải thiện, Tesla có nguy cơ không thể thực hiện các cam kết chuyển nhượng tín dụng đã ký.

"Tesla đang chịu áp lực rất lớn. Nếu doanh số năm nay không đủ, Tesla sẽ không có đủ tín dụng để giao cho Stellantis và các đối tác khác", ông Peter Mock, Giám đốc điều hành ICCT, cảnh báo với tờ Politico.