Vào buổi chiều nọ, một người mẹ bày tỏ nỗi lo lắng khi thấy con trai mình suốt ngày ở nhà, không thích ra ngoài chơi với bạn bè. Bà than thở: "Cả ngày chỉ biết ru rú trong nhà, không chịu giao tiếp với ai, sau này làm được gì đây? Nhìn con nhà người ta xem, lúc nào cũng vui vẻ, hòa đồng, lớn lên chắc chắn sẽ có tương lai sáng lạn".
Nhiều bậc cha mẹ cũng có chung quan điểm rằng trẻ hướng ngoại, hoạt bát, giao tiếp giỏi sẽ dễ thành công, trong khi những đứa trẻ hướng nội, ít nói, thích ở nhà sẽ gặp nhiều bất lợi trong cuộc sống. Nhưng liệu thực tế có đúng như vậy? Giữa trẻ thích "giao du bên ngoài" và trẻ thích "ở yên trong nhà", ai mới là người có tương lai sáng lạn hơn?
Câu trả lời có thể sẽ khiến nhiều người thay đổi suy nghĩ.
Hướng ngoại có đồng nghĩa với thành công?
Không ít gia đình từng có những đứa trẻ rất giỏi giao tiếp từ nhỏ. Khi có khách đến nhà, trẻ nhanh nhẹn chào hỏi, trò chuyện rôm rả khiến người lớn không ngớt lời khen ngợi: "Thằng bé này sau này chắc chắn có tương lai sáng lạn, hoạt bát như vậy ai mà không thích".
Tuy nhiên, khi trưởng thành, không phải đứa trẻ hướng ngoại nào cũng đạt được thành công. Nhiều người có khả năng giao tiếp tốt nhưng lại không thực sự chuyên tâm vào học tập hay công việc, dẫn đến kết quả không như mong đợi.
Có sự khác biệt lớn giữa trẻ hướng ngoại và hướng nội.
Trong khi đó, có những đứa trẻ hướng nội, từ nhỏ không thích nói chuyện, thường xuyên ở nhà đọc sách, nghiên cứu. Ban đầu, gia đình lo lắng rằng tính cách này sẽ khiến trẻ khó hòa nhập với xã hội. Nhưng thực tế, nhiều trẻ đã phát triển theo hướng tập trung vào chuyên môn, đạt được thành tích học tập xuất sắc và có một sự nghiệp vững chắc khi trưởng thành.
Tính cách không phải là yếu tố quyết định sự thành công hay thất bại. Một người có thể có xu hướng hướng nội, nhưng nếu sở hữu năng lực và tài năng, họ vẫn có khả năng đạt được những thành tựu lớn.
Nghiên cứu về trẻ hướng nội hay hướng ngoại
Mỗi đứa trẻ đều có những xu hướng phát triển khác nhau. Một số trẻ có thiên hướng giao tiếp, luôn tìm kiếm sự tương tác với bạn bè và cảm thấy hạnh phúc khi tham gia các hoạt động xã hội. Ngược lại, cũng có những trẻ thích sự yên tĩnh, thường dành thời gian một mình để học hỏi và khám phá thế giới riêng của mình.
Các nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm với trẻ sơ sinh bằng cách cho trẻ xem những món đồ chơi kỳ lạ, như hộp nhạc bất ngờ bật ra chú hề hoặc con búp bê biết lật ngược. Kết quả cho thấy, một số trẻ tỏ ra hào hứng, vẫy tay vui vẻ, trong khi một số khác lại thu mình lại, thể hiện sự cẩn trọng. Điều này cho thấy sự khác biệt trong phản ứng của trẻ đối với những kích thích mới lạ.
Điều này chứng tỏ rằng, ngay từ khi sinh ra, trẻ đã có khuynh hướng hướng nội hoặc hướng ngoại một cách tự nhiên, không phải do môi trường giáo dục tạo ra.
Trên thực tế, nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett là một người hướng nội. Ông ít khi nói quá nhiều mà dành phần lớn thời gian để phân tích, đầu tư, trở thành tỷ phú hàng đầu thế giới.
Nhà văn nổi tiếng Murakami Haruki cũng là một người trầm tính. Nếu không có những khoảng thời gian yên tĩnh để sáng tác, ông đã không thể tạo ra những tác phẩm kinh điển.
Điểm chung của những người thành công là họ không cố gắng thay đổi bản thân để trở nên hướng ngoại. Thay vào đó, họ biết cách tận dụng những lợi thế của tính cách riêng để đạt được thành công.
Cố ép trẻ hướng nội thành hướng ngoại có thể gây hại
Nhiều bậc phụ huynh thường lo lắng khi thấy con cái không thích giao tiếp và tìm mọi cách để khuyến khích trẻ ra ngoài. Một trường hợp điển hình là một người mẹ đã đặt ra quy định cho con trai: "Mỗi ngày con phải nói chuyện với 10 người lạ, nếu không mẹ sẽ không cho tiền tiêu vặt". Tuy nhiên, kết quả lại không như mong đợi. Đứa trẻ ngày càng cảm thấy lo lắng, phát triển hội chứng sợ giao tiếp, trở nên tự ti và khép kín hơn.
Theo tâm lý học, hiện tượng này được gọi là "hội chứng rối loạn giả tạo". Việc ép buộc một người hướng nội phải trở thành hướng ngoại có thể dẫn đến cảm giác kiệt sức, mất tự tin và thậm chí gây ra lo âu xã hội. Điều này cho thấy rằng, thay vì áp lực, cha mẹ nên tìm cách hiểu và hỗ trợ trẻ phát triển theo cách tự nhiên của chúng.
Thay vì cố gắng thay đổi tính cách của con, cha mẹ nên tạo điều kiện để con phát triển theo thế mạnh riêng của mình.
Một đứa trẻ hướng ngoại không đảm bảo sẽ thành công, cũng như một đứa trẻ hướng nội không có nghĩa là sẽ thất bại. Quan trọng nhất là trẻ được cha mẹ thấu hiểu, tôn trọng và có môi trường phù hợp để phát huy năng lực của mình.
Hoặc