Chiều 10-12, các đại biểu Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Viên chức (sửa đổi). Luật có hiệu lực từ ngày 1-7-2026.
Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi)
Luật vừa được Quốc hội thông qua đã quy định quyền của viên chức về thực hiện hoạt động nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh, tại Điều 13.
Theo đó, viên chức được ký hợp đồng lao động hoặc hợp đồng dịch vụ với cơ quan, tổ chức, đơn vị khác nếu pháp luật về ngành, lĩnh vực không cấm, bảo đảm không xung đột lợi ích theo quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng, không trái với thỏa thuận tại hợp đồng làm việc và không vi phạm đạo đức nghề nghiệp.
Trường hợp chưa có thỏa thuận trong hợp đồng làm việc thì phải được sự đồng ý bằng văn bản của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập; đối với người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập thì phải được sự đồng ý bằng văn bản của cấp trên quản lý trực tiếp.
Viên chức được hành nghề với tư cách cá nhân nếu pháp luật về ngành, lĩnh vực không cấm, bảo đảm không xung đột lợi ích theo quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng và không vi phạm đạo đức nghề nghiệp.
Luật mới cũng cho phép viên chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học ngoài công lập, trừ trường hợp pháp luật về phòng, chống tham nhũng, pháp luật về doanh nghiệp hoặc pháp luật về ngành, lĩnh vực có quy định khác.
Viên chức được thực hiện các quyền khác trong hoạt động kinh doanh nếu không trái với quy định của pháp luật về hoạt động nghề nghiệp và quy định của cấp có thẩm quyền.
Tại báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Chính phủ nhấn mạnh việc cho phép viên chức ký kết hợp đồng lao động, hợp đồng dịch vụ để thực hiện hoạt động nghề nghiệp là nhằm thể chế hóa chủ trương liên thông nguồn nhân lực giữa khu vực công và khu vực tư, tạo điều kiện để viên chức tăng thu nhập chính đáng bằng hoạt động nghề nghiệp của mình.
Đồng thời, Luật quy định cho phép viên chức được thực hiện ký hợp đồng lao động hoặc hợp đồng dịch vụ nếu trong trường hợp pháp luật chuyên ngành không cấm. Tiếp thu ý kiến đại biểu, các nội dung nêu trên được chỉnh lý chi tiết theo hướng bảo đảm quyền lợi của đội ngũ, xây dựng cơ chế chống xung đột lợi ích thông qua thỏa thuận tại hợp đồng làm việc và không được trái với quy định của pháp luật về phòng chống tham nhũng, pháp luật chuyên ngành.
Đồng thời, quy định rõ viên chức có trách nhiệm hoàn thành nhiệm vụ tại đơn vị mới được thực hiện hoạt động nghề nghiệp ở bên ngoài; đối với viên chức quản lý phải được sự đồng ý của cơ quan quản lý đơn vị sự nghiệp công lập.
Trước đó, thảo luận về nội dung này, đại biểu Hà Đức Minh (đoàn Lào Cai) đánh giá đề xuất trên là bước đổi mới, mở rộng quyền nghề nghiệp, khuyến khích sự chủ động, sáng tạo của đội ngũ trí thức khu vực công. Quy định này phù hợp với yêu cầu liên thông nguồn lực công - tư, giúp khai thác hiệu quả năng lực viên chức trong khoa học - công nghệ, giáo dục, y tế, chuyển đổi số.
Tuy nhiên, đại biểu Hà Đức Minh cũng nhìn nhận dự thảo luật quy định phạm vi quá rộng, dễ dẫn đến viên chức tham gia hoạt động kinh doanh, thương mại, gây xung đột lợi ích, ảnh hưởng đạo đức nghề nghiệp và chất lượng phục vụ nhân dân. Bên cạnh đó, cơ chế giám sát, kiểm tra, xử lý vi phạm còn chưa rõ ràng, dễ phát sinh lạm dụng vị trí công tác để trục lợi hoặc sử dụng tài sản công cho mục đích riêng.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) bày tỏ băn khoăn nếu lãnh đạo đơn vị sự nghiệp vừa quản lý nội bộ vừa có lợi ích kinh tế ở doanh nghiệp bên ngoài thì dễ xảy ra thiên vị, ưu ái cho lĩnh vực hoặc đơn vị có vốn góp.
Theo ông Hoà, chỉ nên cho phép viên chức thường và cấp phó ký hợp đồng làm việc hoặc tham gia kinh tế bên ngoài. Riêng người đứng đầu cần hạn chế tuyệt đối, do vị trí gắn với quyền lực quản lý, dễ phát sinh rủi ro lợi dụng chức vụ để trục lợi.
Hoặc