Vì sao gọi là chỉ vàng?

Trong ngành kim hoàn ở Việt Nam, vàng được tính theo đơn vị chỉ chứ không phải gram, vậy "chỉ" có nghĩa là gì?

Vàng được mua bán theo khối lượng. Tuy nhiên, khác với tất cả các mặt hàng khác, khi mua bán vàng, đơn vị khối lượng được sử dụng là chỉ, cây chứ không phải là gram, cũng không tính bằng đơn vị ounce như trên thị trường vàng quốc tế.

Theo Nghị định 134/2007 của Chính phủ quy định thống nhất về đơn vị đo lường chính thức, một chỉ bằng 3,75 gam theo hệ đo lường quốc tế.

Một cây vàng bằng 10 chỉ, tức 37,5 gram. Một lượng vàng không phải 100 gram mà là cách gọi khác của một cây vàng, tức 37,5 gram.

Đơn vị nhỏ hơn chỉ là phân, bằng 0,375 gram vàng, bé hơn nữa là ly, 0,0375 gram.

So với đơn vị ounce được áp dụng trên thị trường vàng quốc tế là 28,35 gram thì một cây/lượng vàng nặng hơn khoảng 9 gram.

Rất nhiều người thắc mắc, từ "chỉ" trong "chỉ vàng" có nghĩa là gì. Về điều này, có vài cách giải thích. Theo Tầm nguyên từ điển Việt Nam của GS Lê Ngọc Trụ, nhà ngôn ngữ học, từ "chỉ" trong "chỉ vàng" bắt nguồn từ tiếng Khmer là "chêk", chỉ đơn vị khối lượng có giá trị bằng 3,675 gram.

Có người cho rằng từ "chỉ" có nghĩa là ngón tay, gợi liên tưởng đến chiếc nhẫn (chỉ hoàn). Đơn vị "chỉ" ngày nay có thể dựa trên hệ thống đo lường cổ của Việt Nam và Trung Hoa, trong đó 1 chỉ, hay 1 tiền, 1 đồng cân, bằng 3,78 gram; 10 chỉ bằng 1 lượng, 16 lượng bằng một cân (tương đương 604,5 gram).

Có thể thấy, đơn vị "chỉ" mà ngành Kim hoàn Việt Nam đang sử dụng, "chêk" của người Khmer và "chỉ" trong hệ thống đo lường xưa có giá trị tương đương nhau.

1 lượng còn gọi là cân bằng 16 lạng (hay lượng), 1 lạng bằng 10 chỉ, 1 chỉ bằng 10 phân. Chỉ còn được gọi là tiền hoặc đồng (hay đồng cân).[2]

Ngày nay, trong những ngày lễ trọng đại, đặc biệt là ngày cưới, gia đình 2 bên thường trao tặng cho con cái chỉ vàng để có vốn làm ăn. Tuỳ vào hoàn cảnh của mỗi gia đình để họ đưa ra được số lượng chỉ vàng để tặng cho con cái. Cô dâu nào nhận được nhiều chỉ vàng trong ngày cưới sẽ cảm thấy hạnh phúc, may mắn, đủ đầy.

Một lượng vàng bằng bao nhiêu chỉ phụ thuộc vào trọng lượng của lượng vàng đó. Trên thị trường vàng, một chỉ vàng thường tương đương với 3.75 gram. Do đó, để biết một lượng vàng bằng bao nhiêu chỉ, bạn cần chia trọng lượng của lượng vàng đó cho 3.75.

Ví dụ, nếu bạn có 15 gram vàng, để quy đổi sang chỉ vàng, bạn sẽ thực hiện phép tính: 15 / 3.75 = 4 chỉ vàng. Điều này có nghĩa là 15 gram vàng tương đương với 4 chỉ vàng

Để đo lượng vàng bằng chỉ, một chỉ tương đương với 3,75 gram. Điều này có nghĩa là nếu bạn muốn biết số chỉ của một lượng vàng, bạn chỉ cần chia khối lượng vàng cho 3,75. Tương tự, để đo lượng vàng bằng phân, một phân tương đương với 0,375 gram.

Quá trình đo lường vàng cần sử dụng các công cụ như cân đo vàng hoặc cân điện tử chính xác để đảm bảo sự chính xác và đáng tin cậy trong việc đo lường.

Hiểu về đơn vị đo vàng và cách đo lượng vàng là quan trọng để thực hiện giao dịch vàng một cách chính xác và đáng tin cậy. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc mua và bán trang sức vàng, nơi lượng vàng được xác định bằng các đơn vị đo vàng như chỉ hoặc phân.

Một số loại vàng tại Việt Nam

Trong công nghiệp vàng và trang sức tại Việt Nam, có nhiều loại vàng được sử dụng để chế tác trang sức, đầu tư hay ứng dụng khác. Dưới đây là một số loại vàng phổ biến hiện nay:

- Vàng 24K: Là loại vàng tinh khiết nhất, chứa 99,9% vàng trong mỗi lượng. Vàng 24K được đánh giá cao về giá trị và tính chất không gỉ. Tuy nhiên, do độ mềm cao, nó thường được sử dụng để chế tác trang sức đơn giản và nhẫn cưới.

- Vàng 22K: Loại này chứa 91,6% vàng và 8,4% hợp kim khác như đồng và bạc. Đây là loại vàng phổ biến và được ưa chuộng trong việc chế tác trang sức, như vòng cổ, dây chuyền và bông tai. Vàng 22K có màu sắc ấm áp và bền bỉ.

- Vàng 18K: Đây là hợp kim gồm 75% vàng và 25% hợp kim khác như đồng và bạc. Nó được sử dụng phổ biến trong việc chế tác trang sức với độ bền và màu sắc đẹp. Vàng 18K có thể tạo ra những mẫu trang sức đa dạng và đẳng cấp.