Cũng là vùng quê nhưng xã Ngư Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hoá hiếm có tấc đất nông nghiệp. Ngư Lộc (hay gọi tên khác từ xưa là làng Diêm Phố) là 1 trong 5 xã ven biển của huyện Hậu Lộc được nhiều người biết đến với những con số đặc biệt: Xã không có đất canh tác nông nghiệp; diện tích toàn xã nhỏ nhất - chỉ với 0,64km2; mật độ dân số cao nhất với 40.000 người/km2.
Đến Ngư Lộc lần đầu, ai cũng phải choáng ngợp trước cảnh "chật như nêm", những căn nhà nhỏ nằm san sát nhau. Nơi đây còn có những con ngõ nhỏ hơn 1m, lối đi vòng vo như "ma trận" khiến không ít người lạc đường.
Dân số sinh sôi nảy nở theo từng năm nhưng diện tích đất ở thì không sinh sôi nên trung bình một nhà có ít nhất 5-6 người, cao nhất là 10-11 người. Từ thế hệ cụ, ông bà, bố mẹ, con cháu, chút sống trong những căn nhà nhỏ bé, chật kín.
Trước đây, tỷ lệ dân số ở Ngư Lộc tăng rất cao nhưng những năm gần đây, nhờ công tác kế hoạch hoá gia đình nên tỷ lệ dân số tuy có tăng nhưng ở mức thấp. Trung bình một năm, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên là 1% (số trẻ em sinh ra trung bình hằng năm gần 300 trẻ, số lượng người tử vong từ 70-80 người).
Nếu ở các vùng quê khác, người dân có thể kiếm thêm thu nhập bằng cách trồng rau, chăn nuôi gà, vịt... Còn ở Ngư Lộc, họ còn phải mua từng bó rau, miếng thịt với giá đắt ngang giá thành phố.
Nơi đây, quanh năm người dân sống bám vào nghề ra khơi đánh bắt thuỷ hải sản. Việc không có đất sản xuất nông nghiệp khiến cuộc sống của người dân vốn đã khó khăn còn càng thêm chật vật.
Trước khi chuyển hẳn sang nghề biển, Ngư Lộc là làng hỗn canh, nhưng sau này đất sản xuất của làng bị xâm thực và nhiễm mặn đã không cho phép người dân nơi đây trồng trọt, làm nghề muối, nuôi trồng như các xã ven biển ven biển.
Tuy vậy, điều kiện tự nhiên lại ưu đãi cho người dân nơi đây nghề đánh bắt và khai thác hải sản, với ngư trường rộng lớn và phong ohus về các loài hải sản. Hiện nay, xã Ngư Lộc có 350 phương tiện tàu, thuyền đánh bắt hải sản với gần 2.000 hộ làm ngư nghiệp, chiếm hơn 50% dân số toàn xã.
Tổng diện tích của xã chỉ 0,93km2 nhưng đất ở chỉ có 0,46km2, còn lại là đất bãi bồi và diện tích đảo Hòn Nẹ. Vì diện tích nhỏ hẹp nên nhiều năm qua, xã Ngư Lộc nghiên cứu phương án lấn biển mở rộng hành chính. Khi thực hiện được điều này, chính quyền địa phương sẽ quy hoạch khu vực nuôi trồng hải sản (dòng nhuyễn thể); đồng thời lập cầu cảng, đưa tàu du lịch vào hoạt dộng để phục vụ hoạt động du lịch biển.
Trước tình trạng mật độ dân số cao, vào giai đoạn 2016-2017, chính quyền xã từng đề xuất phương án lấn biển để mở rộng địa giới hành chính, giúp giảm áp lực dân số và tạo điều kiện phát triển kinh tế biển. Tuy nhiên, đề xuất này không thể triển khai do lo ngại về tác động đến dòng chảy, ảnh hưởng đến các địa phương ven biển lân cận như Hoằng Hoá và Sầm Sơn, cũng như tác động tiêu cực đến sinh kế của người dân.
Sau khi ý tưởng không thể thực hiện, tỉnh Thanh Hoá đã phê duyệt quy hoạch chung đô thị ven biển Diêm Phố với tầm nhìn đến năm 2045. Theo đó, khu đô thị này sẽ bao gồm toàn bộ diện tích tự nhiên của 4 xã: Ngư Lộc, Đa Lộc, Hưng Lộc và Minh Lộc với tổng diện tích quy hoạch khoảng 2.503ha, trong đó có 250ha mặt nước biển.
Theo đồ án quy hoạch, sau khi hoàn thiện, đô thị ven biển Diêm Phố dự kiến đạt tiêu chí đô thị loại V, với quy mô dân số 60.000 người vào năm 2030 và 70.000 người vào năm 2045.
Ngoài mục tiêu trở thành động lực phát triển kinh tế biển phía Bắc Thanh Hóa, khu đô thị còn kỳ vọng sẽ nâng cao chất lượng đời sống của người dân, với nhiều khu văn hóa, khu dân cư hiện đại. Đặc biệt, khi đô thị hình thành, mật độ dân cư tại các xã, đặc biệt là Ngư Lộc, sẽ giảm đáng kể. Dự kiến, diện tích đất ở phát triển mới đến năm 2045 là 80ha, với chỉ tiêu trung bình 45,85m2/người, giúp cải thiện đáng kể điều kiện sống và đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị bền vững.
Với chiến lược quy hoạch bài bản, hạ tầng phát triển đồng bộ và tầm nhìn dài hạn, đô thị ven biển Diêm Phố hứa hẹn sẽ giải quyết bài toán quá tải dân số cho Ngư Lộc, đồng thời tạo động lực phát triển kinh tế biển cho toàn khu vực. Đây là bước đi quan trọng giúp Thanh Hóa nâng cao chất lượng đô thị, đảm bảo sự phát triển hài hòa, bền vững và mở ra nhiều cơ hội mới cho người dân địa phương.
Hoặc