Một tình huống nhỏ xảy ra tại một nhà hàng ở Trung Quốc đã gây bão mạng xã hội những ngày gần đây. Theo đó, một thực khách khi đang ăn thì thấy 2 cha con bàn bên cạnh nói chuyện.
Khi trên bàn ăn chỉ còn lại hai miếng thịt – một miếng to và một miếng nhỏ – người cha hỏi con: “Bố cũng muốn ăn thịt, con cho bố miếng to hay miếng nhỏ?”. Đứa trẻ đáp: “Con cho bố miếng nhỏ, con ăn miếng to”.
Ngỡ rằng người cha sẽ trách mắng vì con không biết nhường nhịn, nhưng ông chỉ mỉm cười và nói: “Con yêu, con làm đúng rồi. Chia sẻ là cho đi những gì mình dư, chứ không phải những gì mình đang cần. Nếu con luôn nhường phần tốt hơn, chính con sẽ là người thiệt”.
Câu nói ấy khiến vị thực khách bàn bên không khỏi bất ngờ và quyết định đăng lên mạng xã hội. Từ đó, làn sóng tranh luận bùng nổ: một bên xem đây là tư duy giáo dục hiện đại, thực tế; bên còn lại lại cho rằng đó là cách dạy con thiếu nhân văn, cổ vũ sự ích kỷ.
Ảnh minh họa
Tư duy hiện đại: Yêu bản thân trước khi cho đi
Nhiều người, đặc biệt là các phụ huynh trẻ, bày tỏ sự đồng tình với quan điểm của người cha. Họ cho rằng, trong một thế giới cạnh tranh và phức tạp, trẻ cần được dạy biết yêu thương và bảo vệ bản thân trước. Bài học không phải là “ích kỷ”, mà là lời nhắc rằng: không nên hy sinh quyền lợi chính đáng của mình để làm hài lòng người khác, đặc biệt là khi điều đó không xuất phát từ sự tự nguyện.
Theo góc nhìn này, việc chia sẻ không nên là một hành động mang tính “đạo đức bắt buộc”, mà phải đi kèm với nhận thức và sự sẵn sàng. Khi con người đủ đầy về vật chất và cảm xúc, họ mới có khả năng chia sẻ thực sự. Do đó, bài học của người cha là cách giúp con hiểu rõ giới hạn, giá trị của bản thân, và từ đó biết cân nhắc khi cho đi – điều vốn rất cần thiết trong xã hội hiện đại.
Không ít người còn cho rằng đây là tư duy điển hình của những gia đình có nền tảng giáo dục và kinh tế vững vàng: dạy con hiểu giá trị cá nhân, khả năng kiểm soát lựa chọn, và quyền tự quyết. Một đứa trẻ hiểu được điều gì là thiết yếu cho bản thân sẽ lớn lên với tư duy độc lập và sự tự tin bền vững.
Lo ngại từ phía ngược lại: Chia sẻ là đạo đức, không phải toan tính
Tuy nhiên, cũng có không ít người phản bác kịch liệt, cho rằng bài học ấy đang nuôi dưỡng sự tính toán và thiếu lòng vị tha. Theo quan điểm này, trẻ em nên được dạy cách nhường nhịn, biết quan tâm và hy sinh cho người khác – không phải vì bị ép buộc, mà vì tình yêu thương và lòng trắc ẩn.
Họ lập luận rằng, nếu chỉ chia sẻ khi mình “dư thừa”, thì hành động ấy mất đi giá trị đạo đức cốt lõi. Chia sẻ thực sự có ý nghĩa khi người cho phải gác lại cái tôi, nghĩ đến người khác dù bản thân có thể phải thiệt một chút. Đây là nền tảng quan trọng để xây dựng một xã hội biết cảm thông và đoàn kết.
Ngoài ra, nguy cơ lớn nhất là trẻ có thể hiểu sai thông điệp. Nếu không được giải thích cặn kẽ, câu nói của người cha rất dễ bị diễn giải thành: “Bản thân luôn phải được ưu tiên, không cần quan tâm đến người khác.” Lâu dài, điều này có thể hình thành thói quen ích kỷ và thiếu đồng cảm – những đặc điểm khiến trẻ gặp khó khăn trong các mối quan hệ xã hội sau này.
Kết luận: Không có công thức chung cho việc dạy con
Câu chuyện của người cha Trung Quốc là một ví dụ thú vị và đa chiều về cách nhìn nhận việc chia sẻ trong giáo dục gia đình. Dạy trẻ biết yêu bản thân là điều cần thiết, nhưng cũng không thể bỏ qua việc nuôi dưỡng lòng vị tha và sự đồng cảm. Quan trọng nhất, trẻ cần hiểu được lý do phía sau hành động – không phải làm theo vì bị ép buộc hay vì “chuẩn mực đạo đức”, mà là vì lựa chọn đúng với hoàn cảnh, cảm xúc và suy nghĩ của bản thân.
Giáo dục, sau cùng, không nằm ở một bài học đúng – sai rõ ràng, mà nằm ở cách giúp trẻ biết tự suy nghĩ, lựa chọn và sống có trách nhiệm với cả bản thân và cộng đồng.
Hoặc