Làng chài thôn Tiền Phong, ở xã Đức Quang, tỉnh Hà Tĩnh được ví là "rốn lũ" tại địa phương này. Nằm cạnh con sông La hiền hoà, thơ mộng, nhưng mỗi năm người dân nơi đây này phải hứng chịu từ 3 – 4 đợt lũ, đối mặt với cảnh ngập lụt kéo dài, gây thiệt hại nặng nề cho đời sống, xã hội.
Những ngày này, khi bão số 5 và 6 vừa đi qua, mực nước trên sông La đã giảm đáng kể, song vẫn gây ngập cục bộ các tuyến đường tại thôn Tiền Phong. Tranh thủ nước xuống đến đâu, bà con nơi đây, dọn dẹp vệ sinh nhà cửa đến đó và sắp xếp lại các đồ dùng trong gia đình. Năm nay, các ngôi nhà tránh lũ tiếp tục phát huy hiệu quả, giúp người dân vạn chài an tâm tránh lũ, bảo toàn tài sản trong những ngày qua.
Năm nay nước lũ ngập nửa tầng một ngôi nhà chị Tĩnh, nhưng mọi tài sản trong gia đình vẫn được đảm bảo an toàn.
Chị Nguyễn Thị Tĩnh (thôn Tiền Phong) chia sẻ: "Khi nghe tin bão sắp đến, gia đình tôi đã chủ động kê cao đồ đạc, chuyển các đồ dùng từ tầng một lên tầng hai để kịp thời ứng phó khi nước dâng cao. Bão số 5 vừa đi qua, nước chưa rút thì bão số 6 đã ập đến gây nước ngập gần hết tầng một. Dù vậy, toàn bộ đồ dùng như: tủ, giường, đồ điện… trong gia đình gần như không bị thiệt hại".
Thôn Tiền Phong là một trong những khu vực thấp trũng nhất huyện Đức Thọ cũ (nay thuộc xã Đức Quang), từng là nơi người dân vạn chài sống lênh đênh trên thuyền bắt con cá, con tôm để mưu sinh qua ngày. Những trận lũ lớn, đặc biệt vào các năm 2021 và 2022, đã khiến bà con rơi vào cảnh trắng tay, tài sản bị cuốn trôi.
Những ngôi nhà được thiết kế đặc thù phòng tránh lũ đã giúp 24 hộ dân tại thôn Tiền Phong, xã Đức Quang yên tâm hơn trong những ngày nước sông La dâng cao.
Trước đây, 24 hộ dân sống dưới thuyền, đa số con cái các hộ không được đến trường. Tất cả bà con đều không có miếng đất cắm dùi. Khi lũ về, mọi người phải di dời tài sản đến khu vực đê ở phường Đậu Liêu (nay là phường Nam Hồng Lĩnh, tỉnh Hà Tĩnh) để chống lũ, còn người ở lại thì canh giữ thuyền để không bị chìm. Cuộc sống của bà con lúc đó với muôn vàn gian khó.
Đến năm 2022, nhà nước và các tổ chức tại địa phương đã cấp đất, xây dựng 24 căn nhà chống lũ hai tầng, trở thành điểm tựa vững chắc cho người dân. Những ngôi nhà được thiết kế đặc thù, chịu được mực nước dâng cao, là nơi trú ẩn an toàn cho bà con nhân dân.
Thôn Tiền Phong đang dần hồi sinh.
Vị trí xây dựng khu tái định cư ở thôn Tiền Phong bằng phẳng và xanh đẹp, nằm cách không xa UBND xã Đức Quang. Đường bê tông đã chạy tới cửa nhà, các dãy nhà được thiết kế, xây dựng kiên cố, rất đẹp mắt.
Khi chuyển về sinh sống trong những ngôi nhà kiên cố, mỗi mùa nước lũ dâng cao, 24 hộ dân yên tâm hơn rất nhiều. Bên cạnh đó, các biện pháp phòng chống thiên tai cũng được triển khai đồng bộ, hiệu quả, đảm bảo an toàn cho cuộc sống của người dân.
Vào mùa mưa lũ, mọi đồ dùng tầng từ tầng ở một đã được bà con di chuyển lên tầng hai.
Mùa Xuân, mùa Hạ, người dân sinh hoạt dưới tầng một, nhưng đến tháng 6 âm lịch hằng năm khi mùa mưa bão đến, tất cả đồ dùng được chuyển lên tầng hai. Giờ đây, bà con không còn lo sợ. Trước kia, bão lớn khiến nhiều thuyền chìm, phải cứu hộ liên tục. Nay nhà chống lũ vững chãi, bão cấp 9, cấp 10 cũng không ảnh hưởng. Từ chỗ chạy trốn gió bão, giờ bà con phấn khởi, an tâm với cuộc sống mới.
"Cảm ơn Đảng và nhà nước đã quan tâm giúp đỡ. Giờ đây, cuộc sống chúng tôi như được hồi sinh thêm lần nữa. Kinh tế phát triển hơn, con cái được học hành tử tế, dễ dàng tiếp cận thông tin từ xã hội. Trước kia, mưa chưa đến đã lo lắng, lũ về là mất hết, giờ thì cả gia đình tôi và 24 hộ dân đều an toàn, ổn định", Chị Nguyễn Thị Huệ (trú tại thôn Tiền Phong) phấn khởi cho biết.
Mô hình nhà chống lũ không chỉ bảo vệ tính mạng và tài sản mà còn là nền tảng để người dân vươn lên thoát nghèo. Từ cảnh "một mái nhà, hai cuộc sống", lênh đênh trên sông và chạy lũ, nay bà con thực sự an cư lạc nghiệp. Các em nhỏ có môi trường học tập ổn định, người lớn yên tâm đầu tư sản xuất, tăng thu nhập.
Nhà văn hoá của thôn Tiền Phong cũng được thiết kế xây dựng để tránh trú bão, lũ có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với nhân dân vùng "rốn lũ".
Chị Huệ cho biết thêm, nếu không có sự hỗ trợ của nhà nước, giấc mơ về một mái nhà kiên cố chỉ là điều xa vời. Làm ngày nào ăn ngày đó, tiền đất, tiền xây nhà là cả vấn đề lớn. Nhờ Nhà nước hỗ trợ, người dân làng chài Tiền Phong mới có cuộc sống ổn định như hôm nay.
Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Quang Hiếu, Trưởng phòng Văn hóa Xã hội UBND xã Đức Quang, tỉnh Hà Tĩnh cho biết: "Trước đây, 24 hộ dân ở thôn Tiền Phong sống chủ yếu trên thuyền. Năm 2022 đã được hỗ trợ xây dựng nhà chống lũ kiên cố. Những ngôi nhà này đã phát huy hiệu quả, giúp bà con yên tâm sinh hoạt, bảo vệ tài sản trước mưa bão, đặc biệt tại vùng trũng thấp. Thôn Tiền Phong, xã Đức Quang hôm nay đã hồi sinh mạnh mẽ, trở thành minh chứng sống động cho hiệu quả của chính sách hỗ trợ vùng thiên tai".
Thiện Quyền
Hoặc