Hai năm trước, ông T. được chẩn đoán ung thư bàng quang, phải phẫu thuật cắt toàn bộ bàng quang và đưa hai đường niệu quản qua da. Sau mổ, bác sĩ đặt sonde JJ – loại ống thông mềm có hai đầu cong hình chữ J – từ bể thận xuống niệu quản để dẫn lưu nước tiểu. Theo chỉ định, sonde cần được rút trong vòng 3 tháng. Tuy nhiên, vì chủ quan nghĩ sức khỏe bình thường, ông T. đã không tái khám, dù nhiều lần được bác sĩ và gia đình nhắc nhở.
Khoảng 2 tuần trước khi nhập viện, ông xuất hiện triệu chứng mệt mỏi, sốt nhẹ. Đáng lo ngại, một đoạn sonde JJ đã mục gãy, đào thải ra ngoài qua túi hậu môn nhân tạo hứng nước tiểu, khiến bệnh nhân hoảng hốt tìm đến bệnh viện.
Bác sĩ Trần Duy Hiến, Khoa Ngoại tổng hợp, Tiết niệu và Nam học, cho biết: “Do sonde lưu quá lâu, không thể rút bằng biện pháp thông thường. Chụp CT cho thấy sỏi bám kín quanh sonde, chiếm gần như toàn bộ đài bể thận hai bên. Thận phải có viên sỏi kích thước 34x29mm, thận trái 20x13mm kèm nhiều sỏi nhỏ rải rác, gây ứ nước độ 3. Đặc biệt, chỉ số Kali trong máu bệnh nhân lên tới 6,9 mmol/L – mức có thể dẫn đến ngừng tim bất cứ lúc nào. Chúng tôi buộc phải tiến hành lọc máu cấp cứu ngay lập tức”.
Sau khi chỉ số Kali trở về mức bình thường, bệnh nhân được điều trị kháng sinh để kiểm soát nhiễm khuẩn, đồng thời tiến hành nội soi tán sỏi qua da hai bên thận. Phương pháp hiện đại này giúp loại bỏ sỏi hiệu quả, ít xâm lấn, thay thế cho mổ mở vốn gây nhiều tổn thương và rủi ro cho chức năng thận. Nhờ đó, ông T. hồi phục tốt, không phải lọc máu lại, chức năng thận cải thiện rõ rệt. Sau 5 ngày điều trị, sức khỏe bệnh nhân ổn định và chuẩn bị xuất viện.
Bác sĩ Hiến khuyến cáo: “Sau can thiệp tán sỏi tiết niệu, niệu quản, thận, việc đặt sonde JJ chỉ mang tính tạm thời. Người bệnh cần tuân thủ lịch hẹn rút sonde đúng thời gian quy định. Nếu có bất thường hoặc chưa kịp rút sonde theo hẹn, cần liên hệ ngay với cơ sở y tế để tránh biến chứng nguy hiểm”.
Biến chứng nguy hiểm
Trước đó bệnh nhân nữ 25 tuổi, quê tại Điện Biên. Bệnh nhân vào bệnh viện Nam Thăng Long cấp cứu với lý do đau bụng, tiểu buốt, tiểu máu. Sau thăm khám bệnh nhân được chẩn đoán viêm đường tiết niệu, sỏi bám quanh ống sonde JJ ở bàng quang. Qua khai thác, bệnh nhân kể lại đã được nội soi tán sỏi niệu quản và đặt ống sonde JJ cách đây 5 năm. Sau tán sỏi bệnh nhân xuất hiện nhiều đợt đau bụng và tiểu máu, các triệu chứng tự hết và không được điều trị. Sau khi chẩn đoán bệnh, các bác sĩ đã chỉ định nội soi tán sỏi bàng quang và rút ống sonde JJ. Ca mổ tiến hành thuận lợi và đã lấy được ống sonde mà không gây tổn thương hệ tiết niệu.
Thông thường sau tán sỏi đường tiết niệu bệnh nhân sẽ được đặt một ống dẫn lưu nhỏ vào đường niệu quản gọi là ống sonde JJ. Ống này sẽ được rút sau khoảng 3-4 tuần sau tán sỏi. Nếu không được rút ống đúng chỉ định, để lâu ngày sẽ gây nhiễm trùng đường tiết niệu, tạo sỏi, tắc niệu quản... Các trường hợp bệnh nhân quên tái khám để rút sonde JJ không quá hiếm gặp, có những trường hợp sỏi bám nhiều vào ống sonde cần phải can thiệp phẫu thuật hoặc gây biến chứng nặng như suy thận, hẹp tắc niệu quản.
Các bệnh nhân sau tán sỏi cũng như các phẫu thuật khác cần tuân thủ lịch hẹn tái khám và theo dõi sau điều trị để tránh những biến chứng đáng tiếc có thể xảy ra.
Hoặc