Ông Nguyễn Văn Biên, Giám đốc Trung tâm Cây giống Tam Đảo (Vĩnh Phúc) cho biết, trầm hương của Việt Nam được đánh giá là tốt nhất thế giới và đắt nhất thế giới.
Loại cây có thể tạo ra trầm ở Việt Nam đó chính là cây dó bầu (Aquilaria crassna). Là cây trung tính, ưa bóng râm, rất dễ sống thường mọc trong các khu rừng thích hợp với khí hậu nhiệt đới.
Trầm hương không có sẵn trong cây dó bầu mà hình thành khi cây bị gãy cành, bị sét đánh, bị sâu bệnh, nấm tấn công hoặc con người có thể tạo vết thương trên thân cây để kích thích cây sản sinh trầm. Khi cây dó bầu bị thương, cây tiết ra một loại nhựa để bảo vệ vùng bị tổn thương. Nhựa này dần tích tụ, biến đổi thành các hợp chất thơm tạo nên trầm hương. Quá trình này có thể kéo dài từ 5 - 20 năm tùy vào điều kiện tự nhiên.
Ông Biên cho hay, không phải cây dó bầu nào cũng tạo ra trầm. Cây sống trong điều kiện tự nhiên nếu có thể tạo trầm rất khó. Có những cây 40 năm tuổi vẫn chưa có trầm. Hiện, một số cây có được trầm phải cấy chế phẩm sinh học, tuy nhiên tỷ lệ thành công cũng chưa được cao.
Tạo tổn thương để cây sinh trầm.
Đây cũng là lý do vì sao mà trầm của Việt Nam lại rất đắt đỏ. Có thời điểm bạch kỳ có giá lên tới 50 tỷ/kg, những không có hàng bán.
Theo ông Biên, bạch kỳ là trầm trải qua hàng trăm tới hàng nghìn năm mới hình thành. Đó là phần lõi nằm trong thân cây dó bầu của Việt Nam. Thường rất hiếm để nhìn thấy được bạch kỳ.
“Đa số những hình ảnh trên mạng hiện nay là hình minh hoạ. Có những người có tiền cũng không mua được bạch kỳ. Các sản phẩm kỳ nam đã quý rồi thì bạch kỳ cực kỳ quý.
Trầm của Việt Nam được săn lùng khắp thế giới, đặc biệt ở Trung Đông, Nhật Bản, Trung Quốc. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể mua được vì rất hiếm”, ông Biên nói.
Sản lượng và số lượng trầm từ cây dó bầu của Việt Nam không có để xuất khẩu. Một số loại trầm từ cây dó bầu còn được đánh giá quý hơn cả vàng.
Phục hồi sinh thái cho mẹ thiên nhiên
Để nâng tầm giá trị kinh tế của cây dó bầu, chuyên gia cho rằng cần có những nghiên cứu về giống. Việc phát hiện và lưu giữ được nguồn gen quý của cây mẹ đã có trầm sẽ có ý nghĩa kinh tế cực lớn cho người dân.
Cây dó bầu không chỉ mang lại kinh tế cao mà còn có tác dụng bảo vệ rừng. Việc trồng cây dó bầu giúp tái tạo và mở rộng diện tích rừng, góp phần phục hồi hệ sinh thái và cải thiện môi trường sống.
Trồng dó bầu ngoài lợi ích kinh tế còn giúp giữ rừng.
Theo ông Biên, cây dó bầu sinh trưởng tốt trong môi trường tự nhiên, góp phần duy trì sự phong phú của hệ sinh thái rừng. Hệ thống rễ của cây giúp giữ đất, hạn chế xói mòn và điều tiết nguồn nước, góp phần giảm thiểu nguy cơ lũ lụt và sạt lở đất.
Từ năm 1987, tại Vườn quốc gia Phú Quốc đã thực hiện trồng thực nghiệm cây dó bầu để bảo tồn nguồn gen quý và nhân rộng trồng xen với các loài cây khác trong rừng.
Việc trồng và bảo vệ cây dó bầu không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững hệ sinh thái rừng.
Hiện nay, sau một thời gian khai thác quá mức, cây dó bầu đã được liệt vào danh sách cây quý hiếm cần bảo vệ. Nhiều dự án trồng dó bầu và cấy trầm nhân tạo đang được phát triển để bảo vệ loài cây này.
Trầm hương từ cây dó bầu cực kỳ quý hiếm, không chỉ vì giá trị kinh tế cao mà còn do ý nghĩa tâm linh, y học. Vì vậy, việc bảo tồn và phát triển trồng cây dó bầu là vô cùng quan trọng.
Hoặc